Ozcan Yılmaz
Dadesê rojî yo Meclîsê Tirkîya de teklîfê qanûnê kutikûn ê raverdayî/bêwayîr ser o mislet beno.
Projeya qanûnî de çekuyê “hewn fîştîs”, dima kî “otenazî kerdîs”, yanî kistene, bî sebebê hurenayîs û munaqaşa.
Mûhalefet û heywanhaskerdoxî ver bi/ve nê teklîfî vecîne û vane « nê çekûyî yene maneyê qirr kerdena kutikû ».
Komîsyona Meclîsî de zafe reye hararet bî berc. Heve mend ke qewxayadê hewle têra bibo.
Na mesela ser o qom kî cera bîyo. Efkar o ûmûmî bîyo di leteyî! Tayê poşt dane bi teklîfê qanûnî, tayê red kene…
Penîye de Meclîsî teklîfê qanûnî qewil kerd. Mûhalefet, kutikhaskerdoxî…her kes hetê ra nê qerarî mahkum keno û haqa kutikû ser o beyanname dano. Twitter, Facebook… ser o miz û duman o, nane hure, mucadele kene!
Na mesela kutikûn ê raverdayî de zaf çîye tamaseyî/acayîbî bene eskara.
Hetê ra, kamî se kerdo, Meclîsî çi qewil kerdo, çi red kerdo qe hazetê kutikû de nêyo! Ra û zûzaqî binê hukimê kutikû der ê. Son û sodir lowene, zûrene, karrene, dim dane xo ro vindene. Qanun ke qewil bibo se beno? Teyna Haq zoneno! Faqat teyna bi qanun nêbeno, no welat de çinayî ser o qanun çîno ke?
Nê problemî ser o reyaksîyonê miletî kî zof tamase yo. Haqa heywanû rê hassasîyetodê zaf girs est o. Faqat haq û hûqûqê însanû de hal û wazîyet çiturî yo, munasebetê miletî de ca, mane û tesîrê qanunî çik o, çiqaşî yo?
Dewa osayî ye rê qilawiz lozim nêyo!
Wullahî ne kes kesî say keno, ne kî haq û hûqûqê kesî nas keno! Hazetê kamî der o ke tayê nêşîkîne zonê xo qesey bikere, veyvê xo de kilama xo vaze, govendê xo bicere…
Her kes kutikû rê wayîr vecîno. Pêro vane “haqê xo est ê, piro mede, metersne, mûameleya xirabine mekere…”. Na vatene rast a, kuyo ke her kes hal û hereketê xo de nîya bikero! Ama raştîye de kutikî şere uza vindere, kes însanî, haqa însanî say nêkeno!
Eve vatîs nêbeno, kerdene muhîm a! Kam se vano va vazo qiymet o ke dane jubînî maxazû de, raye ra, trafîk de, restoran de, park de, tûvalet de yanî munasebetûnê însanî de, cayê ûmûmî de beno eskera.
Dest ke nane kotî ra uza milamet kene, qe kes nêvano “mi ra dime însanodê bîn yeno”. Her çî zerê çop û qefçilîye der o.
Raya peyawû de ti vana mal ga verdo ra, yene ke payî ro jubînî de, jubînî ser vecîye! Însan nêşîkîno raye ra şero bover, ti vana arebû de ondêre frenî çîno! Raye ra bover şîyayîs mucadeleyadê zof çetin a. Arebe ramitîs kî karodê qolay nêyo, ge nat (no het), ge dot (do het) ro vêrene ra, qorna cinene, her ca de surat kene qe nêvane ke însanê, heywanê, tayrê, tuyrê vecîno? Xora çîye ke vecîyo raye ser xelasa xo çîna, Haq ke asmenî ra bêro war, eskera bo nêşîkîno arabû dest ra kesî bixelesno! Surat, qorna, milqî…. Xizir durî bero!
Maxazû de, restoran de însan nêşîkîno ke çîye biherîno, kam ke yeno kuno virenîye! Kam vano ke mi ra ravêr ju est o, verecu o derdê xo vazo, karê xo bikero…
Xora ca yê ûmûmî je parkû, tûvaletû kî Haq durî bero. Kutik nêşkîno ci kuyo! Ti vana o yo kuno ci qe nêzoneno ke ondêre parkî, tûvaletî seveta însanî viraste û eyî ra dime kî însanî yene!
Cirnî/hewzî, fekê çem û derya, koyî, plajî, rayî pêro binê plastîk, poşet, îzmarît, paçê domonû, kaxita hîjyenîke… non, gost, astik… der ê!
Son de, sewlete, pesewe qorna, vengê muzîkî, zirçayîs, hayleme, hûrhûrit… devam keno. Kes nêvano ke milet hewn der o, sodir sono bi kar…
Nika qe ke nêye vengê kutikû ra no hayleme û hûrhûrit jede eskera nêyo. Vengê kutikû ke birna se beno?
“Vîcdan o ûmûmî” binê tesîrê na meselade kutikû de naleno! Her kes vano haqa kutikû, haqa heywanû… Se vajîme? Qe îman nêken ama îsala na mesela kutikû însanû rê bena vesîle, kutikû ra dime kî milet haqa jubînî rê tene bene wayîrê hîssîyatî!