Ozlem Guntaşe na hîkayeya Yaşar Kemalî tirkî ra açarnaya bi ziwanê ma
Jêy nikayî mi vîrî de ro. Ez a serre mektebe werteyî hîreyînî de, Durmiş Alî yê ma zî diyînî de bî. Perêyê ma herdîne zî çînê bî. Dewe de maya eyî ya vîyaye û mowa min a vîyaye bîye. Înan zî xo zor îdare kerdenê.
Omidê Durmuş Alî yatilîyo bêpere bî. Kewtî bî îmtîxan û vatenê ez dîna de no îmtîxan gena. Qe şike xo çîne bî. Yê mi, qe dîyaxê mi çîne bî. Kata şerîne, se bikerîne? Fabrîka ya ke di serrî yo pesewe ez tede xebetîyenê aye zî emser ez nêguretenê. Telebeyan rê fabrika de xebetnayîş qedexe kerdo. Qeyî yasax o mi hal be halî fahm nêkerdenê. Hetanî emser ez çi rindek xebetîyayî bî û wendî bî.
Panç qurisê mi çînebî. Ju kûlerê dare zî çînebî ke ez sarrê xo cikerîne. Wertê koce suke de tek û têyna bîya. Ju gilê mi çînebî ke ez virare pirafîne, pêbjiêrîne. Zêre mi de hênî dej u miroz bî ke damîştnêbîyenê.
Mi û Durmuş Alî wextê îstasyon de bine daranê sitmayî de şewî kerdî sewdir. Pê coyî nêbî, hênî nêşîyênê. Xora bekçîyan zî rehetîye ma nêdayenê. Hem zî ma gereke bişîyênê mekteb. Ma ke şîyayîme mekteb cilê ma yê ke werte de mendenê nêtirtenê?
Hevalê min o de zaf rind bî. Wusiv. Mi ra zaf haskerdenê. Heşîyopê ke ma bine daranê sitmayî de kunîme ra,,şewan kenîme sewdir.
Rojê sermonek sermonek vat:
‘’ Serê bonê ma de ke rakûyê beno,’’
Sey boman esqîlîyayîme. Mi û Durmûş Alî virare fîşte jûbînan ra û jubînî paç kerd. Durmuş Alî reye ‘’ Alooooş’’ vat. ‘’ Ma ciwîyayîme bira…Begenîya ju roje zî begenî ya.’’
Ma zanenê ke ancax hata ke silîya payîzî sifte kerd eşîkîme sere bonî de küme ra. Dima ra zî Haqî ra be xêyre.!
Ma desinde cilî îstasyon ra gurewtî, berdî çê. Çê Wusivî lêyê bazarî de bî, teyna jû odika xo bîye. Cilî sere bonî de fîştî ra.
Tersê bekçî çîno, taba çîno. Serê bonî de sey çêyî germinîye, sey çê pî yî germinîye.
Hende tengîye ra tepîya endî ca yê ma yê rakewtene bî. Na ciwîyayene çiqaşî çîye de weş a!
Ma seke samî ya xo werdenê desinde şîyênê serê bonî , kewtenê cile, orxanî antene xo ser û hetanî gûla xo berdenê. Peşewe tene serd bî, la asterê girşî bereqîyêne, ma boyuna înan de qayît kerdêne.Tayê şewan zî asmen estareyan ra virajîyayenî. O wext ma zaf esqîlîyenê. Zêrêyê ma ra dîyax pijiqiyêne. Ma înam kerdenê ke rojê ke tengîye û dejî ra dima yenê tenena rind û weş benê. Nê xeyalî û deyaxî yê mi bî. Mi qeseyî kerdenê, Durmûş Alî zî goşdenê û ya! vatenê.
Ez vinetenê, vinetenê:
‘’Hênîma Durmûş’’ vatenê .
Eyî ‘’ Heya bira ‘’ vatenê. ‘’ Sewdirî tarîyan ra têpîyayê.’’
Na qese zî mi ra gûrewtîbî.
Honikîya sere bonî, şewê astareyê girş û bereqîyayî, haylemê hûrgûtê a taxe, hevî û xeyalanê ma ju asme, hetanî sere asma payîzî ya pêyene dewam kerd.
Dima ra… Têpîya şilîya deşta Çukurowa ya belayîne û ting û tarîye sifte kerd.
Hewrî tene ke ameyî ra, ameyî pêser, ez be Durmûş Alî ra amenê têlewe , pûleşîyenê jubînî ra û pîya vatenê:
‘’Haqo! Haqo! Meke se beno!,’’
Eke silîye dilape kerd zî , zerê yê ma de qiyamet vişîyenê. Dûrmûş Alî desinde mekteb ra xil bîyênê şîyenê çê. Cilî berdenê vere şîvîngê bonî, tepîya vostenê û pêyser amênê.
Rojê ke şilîye varena, ma şêw lete ra têpîya , herkes ke oncîya çêyanê xo hona şîyenê û bêveng kewtenê cilanê xo. Mi nêwastenê şar bizano, bîbîno ma binê şîvîngî de kewtê ra. Mi zaf şerm kerdenê. La hacete Durmûş î nêbî.
Gegane ez rew hêşar nêbîyenê. Xafilde wuştenêra ke maya hevalê mi û cîranê bînan ra wûstê ra berteng de fetelînê. O wext mi orxan rind ontenê sarê xo ser, zere cilî de qermoçikîyenê ro, bîyenê vîndî. Der û dore xo de ke vengê lingan hêşîyênêpê rind bîyenê qickek mendenê. Vengê lingan ke birîya desinde cilî ra xil bîyênê, kince xo kerdenê payî û remenê. A rojê mi ke kincî kerdê payî eke zano ju mi de qayît kerdo, hetanî şan hîrê mi şîyenê û nîyamênêre xo.
Ez hal bi halî nêşîkîyênê racerîne , cilo ke ez tede kewta ra eyî de qayît bikerîne. Canê mi şîyenê. Çike çamûrîya ke şîvîngî ra perayênê cilî werte de verdenê , batane kerdenê.
Rocê ez anca hereyî wûştîbî ra. Kerd payî ke biramîne , ez û maya hevalê xo ameyîme têçim. Poresipîye çime xo kerdî ra biacîye, hêyfê ra mi de qayît kerd. Çend serrî vêrd ra, giranîya ê çiman hîna mi sere ya. Ez hezar sere biciwîye zî î çimî hênî mi de nîyadanê û vindenê.
Mi şewdir mekteb de Durmûş Alî ra vat:
‘’ Ez reyna o kê nêşona.’’
Şas bî. Vat:
‘’ Qeyî bira, kewtî kuna ra? Çi ra yanê?’’
Dûrmûş kerd nêkerd nêêşîkîya mi a roce bero kê. A roje zî, zobîna rojan zî ez şîya îstasyon de serê qenepeyan de şewî kerdî sewdir.
Waxtê sayeke silîye tene vinete.
Durmûş Alî rojê vat:
‘’ Bira, mi cilî berdî serê bonî, bê endî!’’
Ez şîya.
Di hîre rojî ra têpîya, verason ra silîya henene varê ke , sayeke asmen lone bî. Durmûş xîl bî, la nêresto ci. Cilî awe de mendî.
Mi jew otel zanênê. Wextê hîre çar rojî teyî kewtî bî ra. Otel ke vat… Cilê xerîban… Otelê Guzel Yurdî… Otelî o wext zaf vayê nêbî. Ju cil poncas qûris. Bê nîyade ke poncas qûris! Cilê ma bî, aye ra des qûris ra qorîdor de rakewtena ma rê bî rajî.
Çeberê di odikan qorîdorî rê bîyênê ra. Ma cilê xo vere çeberî de fîştî ra. Ma zî dormê cilî de virqoşî bîme. Qe qeseyî nêkenîme. Paştîya xo sana dês , hênî vindetîme. Jûbînan de zî qe qayît nêkenîme.
Bî şew lete. Cilî verê ma de rafîştîyayîyê. Hewnê ma yeno, çimanê ma ra hewn verdîno de la nêşîkîme cilê kûyme. Çimê ma cilan de , zere ma de hesrete, hesreta cilê de rehetî û hesreta hewnî.
Nême hîresiz, nême bihewn…
Cer ra vengê peznî ame. Şewe lete ra vêrda ra. Mi çime xo kerdî ra ke nerdîvan ra di cînîkê cencî wasenê. Qeyret kerd ke paynê cilan nênê, û hênî çeber rakerê. Keber kerd ra. Cinîka barî û lese derge zere ra pêyser vecîye teber. Ma de şaşbîyaye sasbîyaye qayîtkerd, kewte zere. Têpîya pêyser vejîye. Boyûna nîyadenê. Kewte ci, vecîye, kewte zere vecîye. Telaşe de bîye. Pê coyî amê vinete. Qeseyî nêkerd. Dima ra xafiilde ra mi ra vat:
‘’ Kirbita to esta?’’
Mi vete, dê ci. Çimê xo şaşbîyayî bîbî ra. Cixara xo ke fîştere ci, juye zî dê mi. MI nêqûrewte. Aye zî zor nêkerd. Vat:
‘’ Nê cilî yê şîma yê?’’ Mi vat:
‘’ Yê ma yê.’’ Vat:
‘’ Zaf hereyî yo, rakûyê…’’
Şiqir!, roştîya elektîrîkî keme bîye, coka hîtîya cilan nêwasenê. Mi vat:
‘’ Qeee… hewnê ma nêno…’’
Gerê ra Dûrmiş Alî. O hewn de bî.
Mi dest kuya de ci, Durmûş wûşt ra. Cinîke zî dî , mi kuyo de ci. Vat:
‘’’ Eke rakûyê rind beno.’’
Durmûş Alî:
‘’ Hî…’’ vat.
Mi fekê eyî kerd qapan. Cînîke xuye kerde. Vat:
‘’ Lacekî çîye vatenê?’’ Mi vat:
‘’ Qeseyan verdano ra…’’
Ez vacerî mi hêrs ra vat ke , cînîke şîye oda xo. Mi dima ra qayît kerd. Çimanê mi de xeyalê mîyane yo barî mend.
Mi Durmûş Alî ra bêveng vat:
‘’ Cînîke rindeke bîye.’’ ‘’ Hem zî rinde bîye ha…’’
Zere ra terqqnayîşê cînîke ame. Mi axx! kerd. Zereyê mi bî pir. Coka mi vat:
‘’ Nê cînî rindekê , la xirabinîyê, Qefçılî ke nêbe çi îsê xo esto otel de.’’
Dima ra ma endî qe qeseyî nêkerd. Derdê ma ke çînebîyênê, cilê ma ke hît nêbîyênê kam çi zaneno ma na cînîke ser çi qeseyî vatenê û çi xeyal kerdenê. Kewtîme ra.
Pesewe nêzan sate hîreye bîye çare bîye, çirayîsê çeberî ra mi çime xo kerdî ra. Nîyada ke cinîke pirenî vera nêrdivanan ra yena. Anca amê verba mi tîk bîye. Her cayê xo rakerde û şene xo tebera yo. Sayeke rût û repal a.Çiman de hêrs û bihewnîye esta. Anca çime xo kerdê ra û qayît kena. Her ke aye qayît kerd , ez kosêyê xo de bena qic. Reyê mi çime xo hêrs ra kerdî qapan û waxtê ranêkerdî. Dima ra kerdî ra ke cînîke ûja hênî vineteya.
Mi xo xo de vat ‘’ Ça vindeta hênî qayît kena? Qefîçile, Nî xojî xora boyuna nîya nîyadanê . Nayê rê çi ma ranêkûme, çi qarsê ma bena. Ju girmike çenikî ro de.’’ Cînîke vat:
‘’ Kirbîta xo dana mi?’’
Mi vetê dayê ci. Şîye zere ra ju yê arde fîştere ci. Juye zî mi rê kerde derg. Canê mi zî hênî ke cixara wastenê… Mi vat :
‘’Ez cixara to nêwazen a. ‘’
Cînîke hênî weş hûyê ke az bîya har. Bı rîwayîş vat:
‘’ Qeyî lacek o , bego qij?’’ Mi vat:
‘’ Ez bego qic nîya. Nêsimen. To re çi yanî? Nêsimena.
‘’ Haa,’’ vat ‘’ raştî sima qeyî ranêkûyînê? Cilê sima zî nayê fîştê ra…’’
Bî kaka kaka mi.. Mi va:
‘’’ Maaa? To rê çi?’’ Aye vat:
‘’ O lacek kewto ra. Ti qeyî ranêkûyîna?’’ Mi va:
‘’ Ranêkûme, ranîkûyîme. Canê ma nêwazeno ma şerîme hewn ra.
‘’ Qeyî’’ vat.
Hete ra zî ez bîyênê bom, mi vatenê nika sona cilan de qayît kena û vînena ke hîtî yê .
Ez sey bomu zirça. Vat: ‘’Ranîkume, ranîkûme.’’ Cînîke vat:
‘’ O… ooo…o, qeyî zirçenê nîya? Nê lacekî rê hêfê mi ame, Uja hênî kewto ra ya… gûnekîyê , serde çîno.’’
Mi Dûrmûş Alî pêt kurdî kerd.,Xafilde hêşar bî. Çimê xo biters ra kerdî ra. Mi ci ra vat:
‘’ Rawurze ero, rawurze! Sey serxoşan îtya ramekûye.’’
Lacekî nêzana ke sebîyo, Anca çime xo cinîtî pêro. Sarê xo gina waro. Mi anca kurdî kerd.
Mi sarê xo wenîdardenê, cînîke de qayît nêkerdenê.La mi zanenê ke çime xo mi sere yê, qayîtê mi kena. Qe şike mi çîne bî.
Mi va ‘’ rawurce, rawûrce ro , so cilê xo kuye, uja so hewn ra.’’
Lacek hênî bihewn ra pirnika xo kinite û dest eşt ke kincanê xo vejo. Vat :
‘’ Raştî ya , ez qeyî itya şîya hewn ra?’’
Mi dest ra pêgûrewt kerd cile. Durmuş î bêvengî ra :
‘’ Bira ‘’ vat , ‘’ çiqaşî serd o!..’’
Mi vat: ‘’ rakuye ero , nika bena germin.’’
Mi zî wastenê ke cînîke qafika mi sera şêro, na semed ra pêta pêt kince xo vetî, kewta cile û orxan rind ont sarê xo ser.
Jû vengo de alayîn vat:
‘’ Haq rehetîye bido!.’’
Çeber bî qapan. Pêy ra zî terqnayîş ame. Mi biqewet ra didanê xo kerdî çîp.
Cil jey awe bî. Canê mi ra jew cemed vêrd ra. Zerê mi hênî ke serde çîya… Orxan ant xo ser, qorê xo zî ontî zere xo, bîya top û ama pêser.
Durmûş Alî orxanê mi ont.
‘’ Bira ya, bira!, vat, ‘ez cemedîya bira!! Çilqa çilq a!’’ Ez ameyî bî pêser. Hêrs ra jew didanê mi didanê min ê bînî werdenê. Durmûş zî vano:
Bira ya, bira, to ra van bira! Ez cemedîya!’’
Mi orxan xo sera bihêrs ra est. Vat:
‘’ Çi esto ro? Bira ya, bira ya!! Rakûye gever bibe!!’’
Mi onca orxan ont xo ser. Zerê mi cemed, cemed... Sayêke morî ardê canê min ê rûtî de pîştê tê ra. Durmûş î anca vat:
‘’ Bira ya… Haq bo, zaf serde çîna. Serd ra merda… Çilqe, çilqe… Awe…Bira ya, to ra vana ya!’’
Ez xafilde cile ra xîl bîya. Kincê xo kerdî payî. Alî zî wîna kerd. Anca şîyayîme koşe de nîşştîme rû. Hênî ke hît bîme sayeke awe ra vejîyayîme. Zerê mi de zî ters, van nika cînîke ke bivecîyo nîya ma bîbîno sekenîme. Didanê Durmûş Alî ginenê jubînî. Ez jî tiken. Mi xo xo de vat:
‘’ A cînîke ke nika vecîyo!...’’
Mi xafilde destê Alî pêgûrewt. Vat:
‘’ Rew, mevinde, hatanî park bivojîme, benîme germin.’’
Hetanî park voştîme. Cade zaf îsîz bî. Ûca ra voştîme îstasyon. Zerrî ya ma gip, gip estenê. Tenê bîbî germin, la bine dara sitmayî de tene ke egle kerd anca serde çîyayîme.
Wertê îstasyonî de di hîre salepçî vinetayî bî, tayê mordeman zî salep simitênê. Çimanê mi ver de bardaxanê salepî ra pûxir vecîyênê. Destê mi şî cebê mi la… Bîlasebeb…
Çimê Durmûş î zî bardaxanê salepî de bî.
Mi zere xo onto. Dûrmûş î zî zere xo ont ra.
Hona roj nêvecîyayî bî, , la giran giran pêy ra şefaq sanênê . Fecrê sewdirî bereqîyenê.
Ma bîbî di qatî, tika, tika ma bîye.
Durmûş Alî cera ra mi. Sayeke hona , xafilde ame aqil. :
‘’ Bira ya,’’ vat, ‘’ Raştî , ma qeyî kewtîme ê cilanê hîtan?’’