Ozcan Yılmaz
Zûzaqê Hunerî de taye olvozî nîşte ro aktualite ser ro qeseyî kene.
Ju yo zimelin vano “weçînayîs o heremî (mahalî) rê senik mend faqat halê mûhalefetî qe rind nêyo!”. Vano “sloganî muhîmî yê, gûne mûhalefet vatena xo ju qese, ju konsept… çîyodê qeyîm û qûvetinî ser ro rono û daîma tekrar bikero, jubîna milet gos nêdano ci”.
Vano “konseptê helalîye, ye rejîmê parlementerî rindî bî. Ma vatene Kurêsizê ma bêgûman vejîno. Ama se kena, ê yê bînû sayîya reyê multecîyûnê Sûrîye de weçînayîs gûret”.
Ju olvozê xo vengê xo keno berc vano “Bira bira talîhê miletê ma key gûreyo ke, ye ma xora tezelê ma şîya yo. Kesî rey ci nêda, vat Kirmanc o, vat ayet el kursî nêzoneno, fatîha nêzoneno, çarê ro seccade nêgineno..! Çêverê hûkmatî xora ma rê tim qapan o! Dewa Haqî bo!”.
Ju mordem o bîn vano “Sima honde goynene, bene vecene ro gilê ha dare. Vatene helalîye, birayîye, demokrasî… peyecu se kerd ?
Şî pêskare kûtikedê henenî bî ke Xizir durî bero. Ne birayîye, ne demokrasî, towaye kî nêverda. Hete ra demokrasî, hete ra qayyûmenî ser protokol o nêmitaye? Her çî dêrs kerd ! Yanî hasilê kelamî, o kî sîyaset keno. Sîyasetçî yê bînî ke se kene o kî henî keno! Je kengerê verê vayî her roz hete ro şî, her roz çîye vat, penîye de alange de mend! Ti vana xora fênda zamayê xêxî ya!
Hevalê xo vengê xo nêkene, tey nîyadane vindene. Vano “weyee, ziq bîye mi de nîyadane! Yahû sima rê se bîyo, hata ke şaîre, ya kî General Zeng sima ra qeseyê nêvazo aqilê sima qe towayî ser nêsono! Sima honde xo goynene, Haqî ra vane Memo, mesela zamayê xêxî kî nêzonene!”.
Vano mordemê newe zewecîyo, xanime non pozena. Roza virene nonê xo zof solin yeno. Zama wo newe vano “nêre cînikî nonê to xora sol a sûr a, nêwerîno!”. Roza bîne sole senik ercena ci, bêsolin yeno. Na raye kî vano “nonê to bêsol o, ti vana simer o, nêwerîno”. Vano “no sene hal o, to rê se bîyo, ge solin, ge bêsolin pozena, sebeb çiko?”.
A kî vana “mi qerarê solê çê pîyê xo de xo vîrî ra kerdo coka wo”. Vano “kerdo kerdo canê to wes bo, ez mestê son to rê an”. Sodir kûno ra raye sono. Sono reseno çê vistewrê xo, hal û mezal ci rê qeseyî keno. Vistûrîye vana “çêna mi ra vaze, qerar jede rê jede, kemî rê kemî yo”. Zama tene xêx o da, vano “mi towa fam nêkerd!”. Vistûrîye vana “mîr ke jede bî sole jede berco ci, mîr ke kemî bî kêm berco ci”. Xatirê xo wazeno ke era rayê kûyo, vano “ma no sene qeyde yo, no sene qerar o, tersa mi ez raye ra xo vîrî ra bikêrî”. Vistûrîye vana “raye ra vaze jede rê jede-kemî rê kemî henî so”.
Zama tore ceno vano “jede rê jede-kemî rê kemî, jede rê jede-kemî rê kemî” sono.
Sono ju dewe de vejîno. Nîyadano ke di birayî ha yê cuyîn dane we. Nîseno ro xo rê hem oroşîno ra hem birawû gos dano. Birayî tixa* nonî bare kene. Bira wo ju lez keno vano “ez jede gûreyûne gûne bara mi jede bo”. Bira wo bîn kî qewil nêkeno, vano “çiqaşî ke destebera mi ame ez kî gûreyûno”. Vano “caxa** na tixe werte der a. Haqa birayenî, na dîna de nîya na ro, têver a, lete bi lete ya, no qeyde yo kan û qedîm o!”.
O taw de nîyadane ke mordemê nîşto ro dilge bîyo nînû de nîyadano. Hete ra kî vano “jede rê jede-kemî rê kem”. Bira wo ke lez keno vano “nîyade ez Haqê xo de raştî yo, nê mêrikî na wo cemate ma kerd!”. Bira wo bîn qarîno, yeno dano bi zamayî ro. Vano “ti Haqî ra nêtersena ama di birawû verdana pê! Ti ama cuyînê ma, tixa nonî dîya vace eve/bibereket bo ravêre so”.
Zama na raye kî tore ceno vano “bibereket bo-bibereket bo” sono.
Tene ke sono nîyadano ke şiwanê malî nîşto ro aspizûnê xo qirr keno. Şiwanê malî zamayî vîneno. Nîyadano ke no vano “bibereket bo-bibereket bo”. Şiwane qarîno dano bi zamayî ro. Vano “nêro aspizû ez werdûne, lesa mi de gonî kerda juwaye. Ti ama vana bibereket bo! Vace qirr bike, qirr bike ravêre so, ti çira kewta zidê mi, dewa çinayî kena!”.
Na raye kî tore kûno ra ver, zama vano “qirr bike-qirr bike” sono.
Xeyle raye ke sono ju dewe de vejîno. Veyve de qewxa vejîya dane pêro, girmik û paskûlî hawe ra perene! Wayîrê veyvî yek de hesarê ci beno ke mordemê do het de vineto vano “qirr bike-qirr bike”. Qewxa kî her ke sona jedîna! Reseno lewê neyî, di-hîre tenû meredneno pira. Vano ti miletî verdana pê. Ama veyve xo rê je her kesî esq bike, çêf bike govend kuye vaze haylero hoylero so!”.
Zama na raye kî vano “haylero-hoyloro” sono.
Xeyle ca ke sono nîyadano ke sayderî holike na ro. Zaranc o koçemek tede qeqibo qeqibo qavneno. Sayder kî zarancû pîneno.
Zama wo xêx ke vano haylero heyloro beno nêjdî zaranc ê ke ame dornê holike perene ra sone! Sayder reseno lewê zamayî meredneno pira, dano piro.
Vano “ti Xizirî ra nêtersene, ça hayleme kena. Nîyade honde emegê mi awe berd, tip û tol ceren ra son çe”. Vano “to holike dîya, zaranc kî tede qavneno, vengê xo meke xo rone so, dewa çinayî kena”.
Zama wo xêx na raye kî xo nano ro, bêveng û seda sono.
Xeyle ca ke sono, rastê bostanê beno. Eke beno nêjdî, xafil de ju vano he wertê mîyanî de meredneno pira dano bi hard ro. No vano “wiyy daye, to çira mîyanê mi sikit adirê mi dard we”. Wayîrê bostanî vano “ez dizdû pînen, ti ça xo nana ro bêveng yena, ti ama bostanê mi tola kena!”. Zama wo xêx vano ez dizd nêne”. Wayîrê bostanî vano “eke dizd nêya ti ça xo kena bûl, xo tîk bice vaze ez dizd nêne, Haq nêkero so”.
Zama wo newe na raye kî xo tîk ceno vano “Haq nêkero-Haq nêkero” sono.
Sono ke di mordemî ha yê fekê awe de tor ercene, mosû pêcene. Ju erceno o yo bîn kî vano “Haq deyra û dengiz bikêro, qismeta to bol bo, çike ke pêcene girs bo”.
Zama wo newe lewê de vindeno hem nîyadano hem kî vano “Haq nêkero-Haq nêkero”. Mordemî cerene ra her ju tekê fîne ra binê goşî. Vane “ti dewa çinayî kena, bena sebebê risqê ma, vaze qismeta to bol bo, çi ke pêcena girs bo biterkne so!”.
Zama na raye kî tore ceno vano “qismeta to bol bo, çi ke pêcena girs bo” sono.
Tene raye ke sono nîyadano ke veyvike ospor kerda (na ro mayîne) bene. Sono beno nêjdî. Cinî nîyadane ke no boyna vano “qismeta to bol bo, çi ke pêcena girs bo”. Maya veyvike û cinîyê dewe dorme ro ci cene merednene pira. Vane “mûrdar û serevde, însan ke veyvike dîye nîya vano? Însan zama û veyvike rê vano wiy çi rind kene, çi rindekî yê, çiqaşî şîkîne ra jubînî, Xizir, Dûzgi mesûd bikêro, vêreno sono”.
Zama wo xêx na raye kî tore ceno vano çi rind kerdo-çi rindekî yê, çiqaşî şîkîne ra jubînî” sono.
Xeyle ca ke sono nîyadano ke di “dedeye” new zûhûrî ha yê tirkî almankî kene têwerte jubînî ra milqî kene, çiralix ser ro dane bi jubînî ro. Dedeyî nîyadane ke zama wo xêx amo lewe de vano “çi rind kene-çiqaşî şîkîne ra jubînî”. Qewxa ca verdane dane bi piro. Vane “ti ça mizawirenî kena. Ma dame pêro vaze birayene henî mekere, ewlîyayene erenene heyrane sima, qirvane sima henî mekere ravêre so ti ça bîya qeda kewta çeverê ma!”.
Zama kûno ra raye sono. Tene ke beno durî miletê dewe dormero ci ceno. Nîyadane ke di kûtikî astê gostî ser ro dane pêro, zamaye xêx kî deştî kerde xo vera vano “birayene, ewlîyayene henî mekere, erenene heyrane sima, qirvane sima henî mekere!”.
Milet dano piro vano “ti bom a, bûdela ya, kewta ra wadê xo dime! Ama kûtikû ra vana birayî, ewlîyayî, erenî! Neyî ra vace hoşt, eyî ra vace hoşt, kemerê pira kûye ravêre so, dewa çi kî kena?”.
Zama wo xêx kuno ra raye, no het ro vano hoşt do het ro vano hoşt sono.
Tene raye ke sono nîyadano ke di polîtîkacî ha yê her ju ju hetê Meydanê Palavra de milet kerdo top qeseyî kene. Zama wo xêx nata vano hoşt, dota vano hoşt ke şero milet dorme meserneno.
Dane bi piro vane “ti ça ama provokasyon kena, nê mîtîngû sabote kena, vengê xo meveze, çepikû pirode so!”.
Zama wo newe kûno ra raye çepikû dano piro sono. Hetê Serê Textî ser ke sono nîyado ke tawitê Cemevî ra vete, na ro xo doşî bene mezelû de dane we. Milet nîyadano ke no çepikû dano piro, tawite ca verdane dorme ro ci cene rind hencnene.
Ju ci ra vano “ti asma herû*** de ama dîna çiko? Însan ke cinaza dîye nîya vano? Vano rametîya Haqî ro ci bo, mabenê gûl û nûrî de bo vêreno ra sono”.
Zama na raye kî vano “rametîya Haqî ro ci bo-rametîya Haqî ro ci bo” sono.
Tene ca ke sono raste miletî beno. Partîya mûhalefetî mîtîng kena. Ju. mîkrofon gûreto xo dest vano “ha haydere ha, o yo ke yeno na wo yeno, demokrasî, demokrasî, desmala demokrasî hondena berc, hondena berc, rejîm o parlementer… ha haydere ha, ha haydere ha”. Se ke henî vano milet kî zirçeno vano “demokrasî, demokrasî…”.
Zama wo xêx kî vano “rametîya Haqî ro ci bo-rametîya Haqî ro ci bo”.
Milet cereno piro, rind kûno. Ju vano “ti bom a, xêx a, demokrasî her keşî rê lazim o, ama tehluke der o, ma coka ci rê wayîr vejîme. Ça vana rameta Haqî ro ci bo. Vace çi qeydewodê rind o, çi qeydewodê rind o, pêskare ci mebe, mevurne, ravêre raya xo ro so”.
Zama wo xêx na raye kî tore ceno vano “çi qeydewodê rind o-çi qeydewodê rind o mevurne”.
Axirî yeno reseno çê xo. Cinîke vana “nê mêrik ti pê nonê mi qayîl nêbîyene, şîya ke qeydê sole bîyare, nika kî vana çi qeydewodê rind o-çi qeydewodê rind o, mevûrne”. No çi hal o, “to se kerd, maya mi se vat?”.
Hal û mezal ci rê tek bi tek qeseyî keno. Cinîke vana “xêrê Olî to ro bo, ma ti ke hurendîya xo de bivinetene nonê mi biwerdene honde girmikî, şilpaxî milqî nêwerdene. To ha wo werdê xo rind werdo, bîya mird”.
Mordemek olvozûnê xo ra vano “bîyo fênda Kurêsizê ma. Je kengerê verê vayî her roz hete ro şî. Penîye de kî, birayenî, haştîye, helalîye, demokrasî berd “teslîmê namûsê” demokratedê henenî kerd ke ne sima pers bikere ne kî ez bivacî!”.
Ê bînî kî vane Xizir însanî alange de meverdo, vane însan ke bêçare mend, eke gina awe ro pûloşîno ro morî!”.
*Tixe: cuyîn ke çarna qedena, simer ya vayî ver dane ya kî sanene bi makîna ke dendikî û simer cêra be. Ê dendikê genîmî yê ke manene namê xo tixa. Letê bene areye de rîne ra bene ardî, let o bîn kî seveta toximî dane ra ya.
**Caxe: qistas, krîter, ûsilê mabenê birawû, ya kî wayîrê cuyînî de bare kerdene. Perda caxê têdust a, têvera ya, lete bi lete ya.
***Asma herû de bîyayîs: keso ke mezgê xo tene giran gûreyeno, tene senik famkor o.
***Seveta nê nusteyî mesela “olçîyê solê” (Bakî Avîn) û mesela “Hîç” (Çetîn Altan) ra îstîfade kerd. Alî Şeker wes û war bo, namê Baki Avîn û eyî ser taye malûmatî dayî bi mi.