Kesê ke rîyê îcadanê xo ra merdî

Mehmed Olmez

Tarîxê îcadan de, tayê kesî estê ke seba ke îcadanê xo test bikerê yan zî pêşkeş bikerê, canê xo ra bîyî. Nê kesî, bi merdişê xo yê îcadanê xo bale ante û rolêko muhîm seba averşîyayîşê teknolojî girewto xo ser. Nê nuşteyî de, ma do çend nimûneyanê nê kesan ser o vinderê û tesîrê ke înan îcad û ciwîyayîşê ma ser o kerdo, analîz bikerê.

1- Franz Reichelt û Kostumê Paraşutî
Franz Reichelt (1879-1912) yew terzîyo Awusturyayij bî ke kostumê parasutî îcad kerd. Ey bawer kerdêne ke pê kostumê xo eşkeno bifiro. 4ê Şibate 1912, de Quleya Eiffelî ra xo eşt war. Çi heyf ke, îcadê ey nêxebitîya û bî sebebê mergê ey.

2-Max Valier û Ereba Roketî
Max Valier (1895-1930) yew muhendîso Awusturyayij bî ke ser teknolojîya roketî xebetîyayêne. Ey erebaya roketî îcad kerde la wexto ke test kerdêne, motorê roketî teqîyayî û bîyê sebebê mergê ey. Merdişê ey bale ante muhîmîya ewlehîya teknolojîya roketî ser.

3- Henry Smolinski û Erebaya Firroke
Henry Smolinski yew muhendîso Amerîkayij bî ke waştêne erebaya firroke virazo. 1973 de, wexto ke prototîpê xo test kerdêne, ereba firroke kewte war û hem ey hem zî embazê ey Harold Blake merdî. 
Nê kesî, bi canê xo îcadê xo test kerdî û bi no qayde tarîxê teknolojî de cayêko muhîm girewt. Merdişê înan, hem bale ante muhîmîya ewlehîye îcadan ser hem zî bî sebebê averşîyayîşê teknolojî. Ma ganî nê kesan û fedakarîya înan xo vîr ra nêkerê û dersan ke ma înan ra girewtê, tatbîq bikerê.