Seyîdxan Kurij
filit@gmx.de, seyidxan12@gmail.com
Hetî sîyasî yê Rençber Azizî
“Ezîz lawikun vûn
Lawik weş î
Vêng Ezî imo zafîn gueşî.
Ezîz, lacî Filît Dorêşî
We Ezo, wê Ezîz o!
Nîye pîs o nîye temîz o!
Şarî r’ wisar o, tu r’ payîz o!”
Mi cuwa ver zi çend cayi di derheqî Rençber Azîz di nuştib. Goreyî mi Rençber Azîz mintiqayî Çepaxçor di hozano modern yê verên o. Azîz`a ver zi na mintiqa di dengbejî vecîyayî, la zafê nê dengbêjan têna na mintiqa di mendî, heta pîyerê şarî mintiqa zî înan nasnekeno. Per bîn ra zi nê dengbejî nêmendî heta rojî ma, heta ewro. Nê dengbêjan ra zafê înan zi klamî kurmancî vatî.
Mintiqaya Çepaxçor di, zafê şarî kirdkî qisêkeno, la dengbejan hêna zaf deyirî kurmancî vatên. Hem dengbêjanî mintiqa hem zî dengbejî ki teber ra amenî înan cemaat di lawikî kurmancî vatên. Xo ra kirdkî deyirî dengbêjê, yanî deyirî ki derg û dila behsî yew hîkayet kenî, yew destan anî ziwan, zaf çînî.
Rençber Azîz klasîk yew dengbêj nêbi. Ey deyirî şarî zî, deyirî folklorîk zî vatî, la esas deyirî xo yan ey bi xo nuştî yan zî şîîrî kirdkî beste kerdî û vatî. Zafê nê deyiranî Azîz sîyasîyî, yanî yew mesajî înan esto. Hususîyetî Azîz ê en muhîm no yo. Azîz bi xetê xo ya sîyasî ameyo naskerdiş û hêna zaf bi klamanî xo yê sîyasî tarîx di cayî xo giroto. Raya verên mintiqaya Çepaxçor di yew hozan bi kirdkî persî sîyasî, persê netewî ya kurd bi deyîran ardî ziwan. No rid ra ez wazena no nusteyî xo di hetî sîyasî yê Rençber Azîz ser vinderî.
Rençber Azîz 1972 şino Îstanbul û îta di Cemiyetî Kuaran di nuştiş û wendiş museno. O îta di muzîk ser xo perwerde keno û cinîyayişî saz museno. Cuwa pey bi embazanî xo ya vecîyeno turne. Yanî Azîz 1974-75 ra pey vecîyeno sehne.
Se ki yeno zûnayiş cuntaya leşskerî ya 12î Adare 1972 di zafê çepgîr, demokrat û şoreşgerî yan kişîyayibî, yan hepisxaneyan di bîy, yan zî şîbî Ewropa. 1974 di hukmatî o wext yew efo peroyî vet, bi no ef hema hema pîyerê mehkûmî sîyasî serbest verradîyayî.
Neslê 1968 di semedi propaganda û ajîtasyona muzîk yew cayo muhîm girotên. Hem Ewropa di hem Tirkîya di tayî nameyî sey sembol bîy. Çi gune ki o wext mîyanî kurdanî Bakûrî Kurdîstan di hama nameyî îna sey sembol çînîyebî. O wext ra heta 1980 mîyanî çepgiranî Tirkîye di hozanî sey Mahsunî Şerîf, Aşik Îhsanî, Selda Bagcan sey sembolî bîy. Nê Hozanî hêna zaf konser û şewanî TIP ( Partîya Karkeranî Tirkîye) de vecîyayinî sehne. Azîz serranî vêrenan zaf bin tesîrî no ekol di mendo. Aşik Mahsunî Şerîf û Aşik Îhsanî zaf bin tesîrî modernîzmê sedserrî newes di, yanî pozîtîvîzm û laîsîzma jakobenîzm di mendibî. Goreyî înan sebebî pêdmendişî cemaatî, sebebî neheqîyan, sebebî zûlm û zordarî, sebebî kedxwarî, axa, şêx û mela yî. No rid ra yew qisim lawîkî înan verba nê tebaqayanî.
Serrî 1975 – 80 semedî Hereketa Azadîwaşte ya Kurdîstana Bakûr zaf muhîmî. Neslê nê serran ra zî neslê 1978 vacîyeno. Her çiqas Azîz çend serrî mi pîlyer bo zi, ma her di zi neslê 1978 hesibiyenî. No rid ra ez nê serran zêd – kêm binê zûna. Bakurî Kurdîstan di raya verên 1965 di Partîya Demokrata Kurdîstan ya Tirkîye (PDKT) bi yew şeklo îlegal awan bîy. Cuwa pey 1970 di verî Anqara di, cuwa pey Îstanbul di Ocaxî Kulturî Rojhelat yê Şoreşger (OKRŞ) eşkira awan bîy. La esasî xo di Hereketa Azadîwaşte ya Kurdîstana Bakûr serranî bênateyî 1975 - 80 di organîze bîy. Nê partî û rêxistin ki ewro zi aktorî persa Kurdîstanê, hema hema pîyerê înan yan nê seran di awan bîy, yan zi nê serran di xo newe ra organîze kerdî.
Hozano ki ma ewro behsê ey kenî, ma ey ser nusenî nê serran di hozanê kerda, nê serran di kar û xebatê muzîk kerda, nê serran di xo hesîyawo. Semed ki ma bieşki Azîz fam bikeri, ma bieşki kar û barî Azîz analîz bikeri, gereka ma rewşê sosyal, aborî û cemaatkî yê o wext bizani. Hem kar û xebatê muzîkî Azîz hem zî vînayê ey yo sîyasî, hem zî ciwiyayişî ey goreyî na rewşa cemaatkî û siyasî hêdî hêdî bedilyaya.
Rençber Azîz serranî verênan di, yanî 1974-75 ra pey hêna zaf binî tesîrî çepgiranî Tirk di maneno. O nê serran di sahne di û cemaat di hêna zaf klamanî Mahsunî Şerîf û Aşik Îhsanî vûno. Xo ra o nê serran di bi Selda Bagcan`a pîya vecyeno sehne. O nê serran di her çiqas ge – ge yeno Çolîg şino zi, la hêna zaf Îstanbul di ciwiyeno. Se ki yeno zûnayiş Azîz 1978 di propagandayî komunîzm ra ceza geno û yew mude Îstanbul di hepixane di maneno.
Se ki ma cor di zî nuştib Rençber Azîz serranî verênan sey taye çepgiranî Tirk zaf bin tesîrî pozîtîfîzm di mendo.
Per bîn ra cayo ki Aziz te de bîyo pîl hama ho binî tesîrî feodalîzm di yo. Her çiqas mintiqaya Çepaxçor di çiray mehnayî xo yê klasîk di feodalîzm nêbîya zi, la erf û edetî feodalîzm, yanî erf û edetî kahan cemaat di zaf hakîm bîy. Îta di çiray tesîrî terîqatan zaf nebîyo, la tesîrî dînî zaf bi. Çi gûne ki zafî hurafeyî, zafî çîyî pêdmendeyî bi nameyî dîn ra amebî qebûl kerdiş û cemaat di bîbî vila. Ge –ge û ca –ca mektep şîyayîş, heta doktor şîyayiş sey gunekarê amênî hesibnayiş.
Azîz ridî nê erf û edetanî kahanan ra çimî xo kerdibî vîn. O çiman ra neweş kotibi, la babi ey o neberdibi doktor, berdibi yew dewijî het. Nê dewijî xelet derman şoxilnabi û no rid ra çimî Azîz bîbî kuar.
Rewşê cemaatî, nê çîyanî înayinan Azîz ser zaf yew tesîro menfî kerdib. No rid ra Azîz serranî verênan hêna zaf verba na rewşê cemaat tekoşîn dûno. Heta merdim eşkeno vaco ki nê serran di Azîz binê vulger materyalîst o. No vînayê Azîz klamanî ey di zî belli beno. O nê serran di sehne di û mîyanî cemaat di klamanî înayinan vûno.
No cîhet di bênatê Azîz û ê Kurdanî welatperwerî ki medresan di wendo parelelê esta. Wek mîsal hozano gird Seyda Cegerxwîn zî îna yew seruwen ciwîyawo. Cegerxwîn zi verî bîyo endamî Partîya Komunîsta Surîye. Nê serran di şîîrî Cegerxwîn hêna zaf verba axa şêx û melayan î.
Serranî verênan Azîz bi kirdkî zî taye deyirî înayin vatî. Goreyî taye çimeyan ne deyîran ra tayî şîîrî Mehdî Ozsoy e, Azîz nê şîîran ri muzîk viraşto, yanî nê şîîrî beste kerdî.
Sey mîsal Rençber Azîz deyîra xo ya “ Lorî lorî mala lorî” di,
Lorî lorî mala lorî,
Lorî lorî muftu lorî
Lorî lorî şêxê mi lorî
Mala malay dewê ma yo
Ma dûn ci fitrûn û zika yo
La çay kêlî dadî ma yo,
Lorî lorî mala lorî
îna dom keno û îta di mala, muftu, şêx û hecîyan rexne keno.
Azîz wext ki cuwa pey Îstanbul ra ge –ge yeno Çolîg îta di xo mîyanî yew koxeyî polîtîk di vîneno. Îta di sey Tirkîye tenê sosyalîzm, persî karkeran û kedkaran, persî sosyal nênî minaqaşa kerdiş, îta di persa netewî, persa Kurdîstan, persî kurdan zî yenî minaqasa kerdiş.
Cuntaya leşkerî ya 12î Adare 1972` ya pey hêver (1974) Çolîg di bi nameyî “ Bin – Genç – Der” yew komel awan bîy. Kesanî ki na komel awan kerd zafê înan cuwa pey bî endamî PDKT. Na komel xebatê kulturî û sîyasî kerdên. Na komel di persê netewî ser semîner virazîyayin, verba irkçitîyê tirkan çalakî organîze bîn. La dewlet tehemul na komel nekerd, komel 1975 di amê qefilnayiş û rayîrraberdoxanî komel ra Hişar Aĝaoĝlu ceza girot.
Cuwa pey bi nameyî “ Bin – Genç” yew komel û TÖB – DER, TÜM – DER, SAGLIK-DER û komelê DHKD awan bîy. Nê komelan warî demokratîk û cemaatkî di xebat kerdên, warî polîtik di zî hema hema pîyerê rêxistin û partîyi Kurdan Çolîg di aktîf bîy.
Na rewşa polîtîk û sosyal Azîz ser zî tesîr kena. Çimkî Azîz hem zaf biaqil yew însan o, hem zî sey yew hozan zerrê ey zaf tenik a, zaf hesas o, neşkeno persanî cemaatî xo ra dur vindero. O derd û kulanî şarî xo, xo ri keno bar û heta penî emirî xo nê derdanî şarî xo ano ziwan.
Per bîn ra mintiqaya Çepaxçor navendî hereketa 1925 (Hereketa Şêx Seîd) bîy. Eşîrê Azîz ra zi zaf merdiman na hereket di ca girotib û sey pîyerê mintiqa mintiqay Az zi bi destî dewlet amêbî xirabe kerdiş, şarî îtay amebi qetilkerdiş. Sey zafê xortanî na mintiqa Azîz zi bi gueştarî kerdişî hîkayeyanî hereketê Şêx Seîd bibi pîl.
Nê sebeban ra Azîz ca di miyanî Hereketa Azadîwaşteya Kurd di cayî xo geno. Se ki yeno zûnayiş Azîz çiman ra nêdînî, la o zaf hol yew gueştaroxib. Ey embazî xo yê welatperwer gueştarî kerdên, şînî kombîyayiş û semîneran. Çîko ey yew ray gueştarî kerd, ca di sey teyip qeyd kerdên. Semed ki o zaf biaqil bi, her çî zaf lez fam kerdên.
No wexta pey Rençber Azîz zî sey Cegerxwîn deyiranî xo di hêna zaf ca dûno babete netewî, ca dûno persanî miletê Kurd. Hin esas hedefî Azîz kolonyalîzm a.
Sey mîsal o deyirê “Pirode Dezay mi Pirode” îna vûno,
Pirode Dezay mi Pirode
Ma rûmênî yi gênî
Ma xêbityenî yi wênî
Înî lac kutkûn mara se vûnî
Pirode Biray mi pirode, pirode dezay mi pirode
Piryedên biray mi piryedên, piryedên dezay mi piryedên
Cendirme, poles mepersên
Sıkıyönetim ra metersên
Tifîng xwi bîgir xwi desti
Pirode Apê mi pirode, pirode Kekê mi pirode
Piryedên biray mi piryedên, piryedên dezay mi piryedên
Kirdûn Xarpêt gureto
Diyarbekir paytexto
Kirdûn Xarpêt gureto
Diyarbekir paytexto
………. Hurriyeto
Pirode Apê mi prode, pirode dezay mi pirode
Lexê bavê mi lexê, lexê kekê mi lêxe
Kurdîstan cennêt Kurdûn o
Êr ruej ruêj cûmîyerdûn o
Wa cûmîyêrd vîyêc meydûn o
Pirode Biray mi pirode, pirode dezay mi pirode
Piryedên biray mi piryedên, piryedên dezay mi piryedên
Îta di Azîz şarî xo verba zulm û zordarî, verba neheqê, verba klonyalîzm dawetî serewedartişî keno. O na deyirê xo di û zaf deyiranî bînan di zî yew per ra persanî aktuelan sey îdareyo leşkeri (Sıkıyönetim) rexne keno, kedwerdişî şarî ano ziwan, per bîn ra behsê hereketê 1925 keno.
Hancî Azîz îta di Kurdistan sey welatî Kurdan terîf keno. Goreyî zanaayê ma raya verên yew hozan bi kirdkî îna behsê Kurdîstan keno, yani Kurdîstan sey yew welat name keno.
Îta di ez wazena bi taye deyiranî Azîz vînayê ey yo sîyasî û helwestê ey ya sîyasî hêna hol bîyarî çiman ver.
Se ki ma cor di zi nustibi, 1975` ra pey Çolîg di faşîstanî Tirkan zi partî , komel û rêxistinî xo awan kerdî. Her çiqas o wext Çolîg di Tirk çînîyebî zi, la bi ardimî taye memur û malîmanî xerîban, faşîstanî Xarpêt û Erzirum Çolîg di faşîst zî organîze bîy. Helbet mîyanî faşîstan di xortî kird, xortî Çolîgij zi bîy.
Mîyanî nê xortan di taye embaz û merdimî Azîz zi bîy. Azîz semedî rexnekerdişî na rewşa na deyir nuşt û va,
Hero çi ra, çi ra , çi ra
Hero çi ra, çi ra , çi ra
Ma zaf firsat da Tirkûno
Tirkûn guret cay Kurdûno
Ma zaf firsat da Tirkûno
Tirk hê wên petrol Kurdûno
Yin ma tepişt eşt hepsûno
Şima neva çı ra, çı ra
Yin ma tepişt êşt hepsûno
Ti nepersay çı ra, çı ra
Hero çı ra, çı ra, çı ra
Ti bî faşist Ehmo bira
Hero çı ra, çı ra, çı ra
Ti bî faşist Kazo bira
Na deyîra derg di Azîz embazî, merdimî sinasnî û xortî Çoligij ki faşîstan het di ca giroto û verba Kurdan, verba Hereketê Kurd vecîyenî, şoresgeran, welatheskerdoxan kişenî, înan rexne keno. Pero bîn ra Azîz îta di zi Kurdîstan sey yew kolonî tarîf keno, behsê petrolî Kurdîstan, yanî doletîya bin erdî Kurdîstan keno û ano ziwan ki Tirk na doletîyê Kurdîstan talan kenî. Îta di tam yew helwesta verba kolonyalîzm esta.
1997 ra nat faşîstan Çolîg di dest ci kerd welatheskerdoxî kiştî. Raya verên Elul 1977 di bi destî faşîstan welatheskerdoxî Kurd Cihat Elçî ame kiştiş, dima Sibat 1978 di Îdrîs Ekîncî, Adar 1980 dı Şakîr Elçî û zaf şoreşgeri û welatheskerdoxî Kurd bi destî faşîstan ameyî kiştiş.
Azîz sey yew hozano Kurd, sey yew hozano şoreşger û welatheskerdox hem ne embazanî xo ri lorî vatî, bi nê lorîyan heskerdişî xo derd û kulî zerrê xo ard ziwan, hem zî gorê vînayê xo yo sîyasî rewşê ê rojan ard ziwan. Na deyirê Azîz „Şûno Şûno„ ewro zî neslê 1978 ser di zaf yew tesîro gird kena, na nesîl ra kes bê bermi neşkeno na lorî gueştarî biko.
Şûno Şûno
Şûno şûno, bira şûno
Şûno şûno, heval şûno
Îdrîs şûno, Cîhat şûno
Şakîr şûno, bira şûno
Ez bermeno, şima r` vûno
Xeber amey xebera pîs
Cîhat dima kişiya Îdrîs
Heval ma yî marksîst–lenînîst
Şûno şûno, bira şûno
Ez bermeno, şima r` vûno
Şûno şûno, keko şûno
Adir kot zerrê daykûno
Dêrd hevalûn derdo girûno
Faşîst bî yo veciyay texto
Heval Şakîr girot berdo
Ezîz vûno, ″kurd cûmiyerd o″
Şûno şûno, bira şûno
Şakîr bira avukatî pêşmergûn o
Şûno şûno, keko şûno
Bira şûno, heval şûno
Ez bermeno, şima r` vûna
Azîz na lorî 1980 di vata, o wext Tirkîye di îktîdar di Hukmatî Cepheyo Nîjatperest yê didin (2.MC Hukumeti) bi. Azîz bi „Faşîst bî yo veciyay texto” no hukmatî qest keno.
Per bîn ra îta di yew çîko zaf muhîm zi no yo ki Azîz îta di qalê peşmerge raşt şoxilneno. Heta nê serranî peyinan di zi medya Tirkîye semed ki ne waştenî qalê Kurd bişoxilnî, pîyerê kurdanî Başûr ra vatenî peşmerge. Halbukî peşmerge yeno mehnayî, şerwan, lejwan, yanî keso ki xo mergî ri kerdo hedre, yeno a mehna. Ne tenê gerîlayî, partîzanî Barzanî, pîyerê şerwanî kurdan sey peşmerge yenî namekerdiş. Partîzanî Partîya Demoktata Kurdîstana Îran zi sey peşmerge yenî name kerdiş. Wext ki Azîz vûno „Şakîr bira avukatî pêşmergûn o” pîyerê şerwan û welatheskerdoxanî Kurd sey peşmerge name keno. Şakîr Elçî pîyerê welatheskerdoxanî Kurdan ri Ebukatê kerdên.
No name kerdiş raşto. Çimkî pîyerê şerwanî kurdan peşmerge yî. Hanc îta di ma vînenî ki xeberê Azîz her hetî Kurdîstan ra esta. Yanî o derdî pîyerê kurdan xo ri keneo derd.
Rençber Azîz Cûntaya Leşkerî ya Elul 1980 ra ver şibi Almanya. Azîz îta di zi komel û rêxistinanî Kurdana alaqa nûno rue. O verî konseran û Newrozanî embazanî DDKD di vecîyeno sehne. Embazanî DDKD Almanya di bi nameyî Komelî Karkeranî Demokratîk yê Kurdîstan (KKDK) komel awan kerdibî. Nê komelan û komel û rêxistinanî bîn yê Kurdan Almanya di konserî sîyasî amade kerdên, Newroz pîroz kerdên û kar û barî kulturî û sîyasî kerdên.
Azîz hema hema pîyerê çalakîyanî Kurdan di ce geno. Per bîn ra îta di xebatê xo yê muzîk zi rûmneno.
1984-85 ra pey Zekî Adsiz Partîya Sosyalîst ya Kurdîstana Tirkîye (PSKT) ra abirya. Na partî 1980 ra ver mîyanî şar di sey Rîya Azadî (Özgürlük Yolu) amenî sinasnayiş û Zekî Adsiz zi endamî komîteyê Navendî yê na partî bi. Zekî Adsiz wext ki na partî ra abirya, verî bi nameyî PSKT – Roja Welat, cuwa pey zî bi namê Hevîya gel yew kovar çap kerd û kerd vila. Zekî Adsiz bi nameyî Tevgera Sosyalîsta Kurdîstan (TSK) zi yew rêxsitin awan kerd. TSK Ewropa di bi nameyî „Hevîya Gel“ amenî naskerdiş. Koma Hevîya Gel zi sey komel û rêxistinanî Kurdan yê bin Ewropa di konserî sîyasî amade kerdên, Newroz pîroz kerdên. Azîz hema heme pîyerê konseranî Hevîya Gel di vecîyayini sehne. Ey sehne di hêna azaf deyirî sîyasî vatên, mesajo sîyasî dayin şarî.
Kurdan 1980 ra pey her wext Ewropa di îşkence, zulm û zordarî Cûntaya Leşkerî protesto kerdên, verî konsolosxaneyanî Tirkîye di, verî buroyanî Yewbîyayê Miletan û partîyanî sîyasî yê Ewropa di çalakîyî ruenuştiş, xonîşandayiş û qide qide çalakîyî protesto organîze kerdên.
Azîz hema hema pîyerê nê protestoyan di torî guruba Hevîya Gel ca geno. Azîz heme kar û xebata ki semedî Kurdanî Bakûr (Tirkîye) ya bînî di, hem zi kar û xebata ki semedî Kurdanî parçeyanî bînana bîn di ca geno. Wek mîsal serranî 1983-84 di Hûmeynî eşt Kurdîstana Rojhelat ser, bajarî Kurdîstan bombe kerdî. Verba nê kerdinanî Hukmatî Îran Kurdan Ewropa di çalakîyî protesto organîze kerdî. Azîz nê çalakîyan di cayî xo giroto. Hancî 1987-88 di Hukmatî Iraq Kurdîstana Başsûr bomba kerd, Helepçe di qazo kîmyevî şoxilna. Kurdan her cayî Ewropa di nê kerdinê Iraq protesto kerdî. Azîz nê protestoyan di zi vernî ca giroto.
Rençber Azîz, Cûntaya Leşkerî ya Elul 1980 û şefî cûnta Kenan Evren bi na deyirê xo ki bîya klasîk zi deşîfre keno.
Way Way Nîna
Evrên şima biyû hêr ma
Ûmo kot miyûn kêber ma
Pat pênî alinçêr ma
Miletê ma sêy vêr niya
Rençber gay xwi bid tifing bîger
Xelasê faşîst çîna
Nînna nînna nînna
Şima vînên senîna
Nînna nînna nînna
Se ki ma cuwa ver zi nuştibi Rençber Azîz sey îdeolojî sosyalîst bi û goreyî bawerîyê xo persî karker, kedkar û xebatkaranî Kurdan zi deyiranî xo di zaf ardî ziwan. Sey mîsal deyiranî xo ye „Hemal Seyfo“, „Merhaba“ û taye klamanî bînan di behsê kedkaran, koçberan û feqîran keno. Hanc Azîz sey sosyalîst şarî xo ra û welatî xo ra zaf heskeno û zaf girêdayî miletê xo û şarî xo yo.
Sey mîsal deyirê xo yê „Miletê ma“ di hesanî xo îna ano ziwan,
Miletê Ma
Miletê ma, miletê ma
Na dinya di yew darê ima çîna
Ez bû serwird semêd şima ya
Rençber Azîz sey vînayeyo sîyasî xo sey sosyalîst hesibneno, la yewbîyayê Kurdan wazeno. O wazeno ki pîyerê partî û rêxsistinî kurdan semedî xelasê şarî Kurdîstan kuwetî xo yew bikerî. O zaf verba pîyerdayişsî bênatê Kurdan vecîyeno, o newazeno Kurd bênatê xo di şîdet bişoxilnî.
Çimkî nê serran di Ewropa di yew Partî Kurdan verba embazanî xo, verba partî û rêxistinanî Kurdan yê bînan şîdet kar ûna. Bi netîceyî na polîtîka embaz û dostî Azîz şoreşger û welatheskerdoxî Kurd, endamî PSKT û KOMKAR Ramazan Asdiguzel 3ê Gulan 1987 di bi destî PKK Hannover di yeno kiştiş.
Rençber Azîz bi na kerdine yew Partîya Kurdan, bi şehîd bîyayişî dostî xo zaf qehrîyeno û bi na deyîrê xo no birakiştişî mîyanî Kurdan protesto keno.
Birawo, Birawo
Birawo, birawo, birawo, birawo,
Birawo, birawo, birawo, birawo,
Zerre û cîgêr mi tu ri helyawo, birawo, birawo
Zerre û cîgêr mi tu ri helyawo, birawo
Ti ma hetib helabîn, birawo, birawo
Çîçekê kuê Şerefdîn birawo, birawo
Wilay mi nêzûna ez tu hûney kûm ca vîn, birawo, birawo
Zerre û cîgêr mi tu ri helyawo, birawo
Rençber Azîz Kirdkî het di klamî Kurmancî zi vatî. Ey klamanî „Lo Halê min“, „Ez xortê Kurd im“, „Welatê Me Kurdîstan e“, Hesreta Azadî“ û „ Lo lo Bira“ di rewşê Kurdan, zulmî duşmenî, Koxeyî verba kolonyalîzm, bindestîye Kurdan ano ziwan.
Rençber Azîz endamî ço partî û rêxistin nebîyo, la sey yew hozan mîyanî koxeyî azadî û rizgarîya Kurdîstan di ca giroto. Ey sey îdeolojîk xo sosyalîst hesibnawo, la teng nefikiryawo, her wext pîyerê welatheskerdoxanî Kurdan`a alaqa nayo rue û pîya xebat kerda. Ey zaf qîmet dayo wendişî, cigerayişî û xo perwerde kerdişî.