Meqaleyî

Hevalenîya Meymûn û Kesikî

Ozcan Yılmaz

Welatedê meymunê padîşax beno. Rozê tayê meymûn ê gencî qesa xo kene juye, taxtê nêyî dêm dane. Meymûn welatê xo terk keno. Remeno sono fekê ju golî de ju dare ser o xo rê halen virazeno. Endî weşîya xo ûza rameno.

Eke beno vêsan sono, gilê darû ro fetelîno, soye, mûrîye, încîre…çi ke dî keno are beno halenê xo de weno.

Rozê nîseno ro ke xo rê ju încîre boro, încîre dest ra ginena waro, girr bena vana çilpp ginena gol ro.

Meymûn, vengê çilpayîsê awe ra zof has keno.

O ra dime, çi waxt ke çîye weno, çîyê kî erceno awe, xo rê çilpayîsê awe gos dano.

Gol de kî Kesik beno. Meymûn ke çîyê erceno ve/bi awe, Kesik keno top weno. Xo-xo de kî vano Meymûn mi ra has keno, dostê xo qewil keno, qiymet dano ve dostenîya ma coka nê încîrû erceno ve awe.

Eve no usil Meymûn û Kesik bene hevalî, bene olvojî. Her roz jubînî vînene, pîya xecelîne, waxtê xo pîya vîyarnene ra…

Cinîya Kesikî nîyadana ke mêrdê xo roz ve roz beno avare. Çeyê xo ra, Kesike ra beno durî. Kesike sona cîrana xo de qeseyî kena. Vana “mêrdê mi sodir sono, son de hereyî eke bî sewletê yeno”. Vana “zerê mi terseno, ez nêzonen sono kotî (ko ca), se keno, kamî vîneno?”.

Cîrane kî vana “se keno, fekê golî de Meymûnî de hevalenî gûreta, son û sodir lewê Meymûnî der o. Hata ke na bela Meymûnî def mekere tobe bo ci ra dur nêkûno, nêno!”.

Kesike vana “ha-hû, dama wo ez o, ma ez o feqîr na bela çiturî def bikerî!”.

Cîrane vana “mêrdê to ke ame, binale vaze ax û wax. Eyî ke derdê to pers kerd vaze nêweşîyadê xiravine pêskare mi bîya, ez şîne tabîb û hekîmû, şix û dewresû. Pêro vane dermanê derdê Kesike zerrîya/qelbê Meymûnî. Ci ra vaze mi rê zerrîya Meymûnî pêda bike bîya. Ana bîya nêana kî ez nê derdî ra miren!’”.

Son de Kesik yeno çe ke çi bêro! Kesike nalena, jîvena. Vana “wiy, sarê mi, wiy, zerê mi, wiy, qorê mi, wiy qinestê mi….”. Çîkena, hard û asmen nana pêra!

Kesik vano “se bî, çira honde nalena, xêr o, ti zof perîsan osena ?”.

Kesike vana “nêweşîyadê xiravine pêskarê mi bîya. Tabîb û hekîmî, şix û dewresî vane teyna zerrîya meymûnî na nêweşîye rê bena derman û şîfa. Jubîna kî xelesa mi çîna!”.

Kesik vano “ez o feqîr kotî ra zerîya Meymûnî bivînî?”. Tene senik vindeno. Dime ra vano “se bikerî, çi wele eve xo ro bikerî? Olvozê xo Meymûnî xapnen, na bela ra kî endî nîya xeleşîn!”.

Kesik darîno we sono lewê Meymûnî. Vano “bira Meymûn, ha wo çi waxt o, ez sayîya to de yen îta pîzê xo ken mird, hedira xo an… to rê silayîye ya, ewro kî ti bî çe mi, mi rê meyman be”.

Meymûn vano “canê to wes bo, wes û war be eve memnûnîyet yen faqat çê to do hetê golî der o, ez nêşîkîn azna bikerî bêrî!”.

Kesik vano “têwww, ma qey mi rê se bîyo?  De hayde bî poştîya mi ez to ben”.

Meymûn nîseno ro poştîya Kesikî, ginene ro awe sone. Tene ke sone, Meymûn nîyadano ke Kesik tene bêveng û mirozin o!

Vano “kek Kesik se bî, çira nîya bêveng a, mirozin osena?”. Kesik vano “neye, towa çîno. Cinîya mi nêwes a, mi to dawet kerda wazen ke her çî rind bo, je wastena to bo…”.

Meymûn vano “Xêrê Olî ve to ro bo! Na qesa wa ke ti kûta ra dime! Canê to wes bo. To ez dawet kerdne bes o, mi rê malê dîna wo”.

Tenena raye ke sone, Meymûn nîyadano ke Kesik oncîya bêveng û mirozin o. Vilê xo kerdo çewt xorî xorî fikirîno!

Xo-xo de vano, nê olvozê mi Kesikî de çîyo esto. No hal halodê tene acayîb û tamase wo. Nêbo ke no mi rê xayînenî bikero!

Vano “mordem o biaqil gûne hal û hereketê heval û olvozûnê xo ra xeverdar bo. Çike vatîs û kerdîs, hal û hareketê însanî alametê nîyetê însanî yê. Nîyetê însanî kene eskera. Însan kî xafil o, qelbê xo daîma bêbextîye rê, xayînenî rê, menfat rê meyîl keno”. Vano “kam ke xayîn kineno eve xo gineno piro, ama kam ke hawirê xo nêyo, der û dorû/dormê xo ra bêxever o, tedbîrê xo nêceno xêx û famkor o, omirê xo zerar û zîyan o!”

Meynûn xo-xo de vano “sik kerdene îhtîyat ra zerar nêno”. Oncîya vano “bira Kesik, no çi xem û efkar o, çik o, no sene derd o nîya vilê to vilê keno çewt?”.

Kesik vano “towa çîno, mi to dawet kerda ama cinîya mi nêwes a, nêwazen ke ma seveta na dawetê xo mahcub bîme”.

Meymûn vano “to ez dawet kerdne bes o, mahcûb bîyayîs çik o. Qe ju nêweşîye eve ax û wax, eve keder û fîgan wes nêbena. Ti mi caver de, derdê şîfa û dermanê nêweşîya cinîya xo bize!”.

Kesik vano “heya ti raştî vana. Tabîb û hekîmû vato dermanê na nêweşîye, zerrîya Meymûnî ya!”.

Meymûnî xo-xo de “no sene qeda bî mi ard çeverê xo, nîyetî neyî xirabin o, kewto zidê mi, mi kiseno zerrîya mi beno dano ve cinîya xo. Nika canê xo çiturî nê Kesikî ra bixeleşnî?”

Vano “bira kesik xêrê Olî ro to ro bo! Ma honde raye ameyme ti hona vana, ma ça to rew nêvat? Xêrqewil ma ke hona çe mi de bîne to ça nêvat? Ma bîla sebeb bîla dewa honde raye ameyme!”.

Kesik vano “nê bira qey se bîyo, ti ça henî vana? ».

Meymûn vano « ez vajî xevera to çîna, ma Meymûnî ke şîme dîyarê dostê, heval û cîranê zerrîya xo tey nêbeme!”.

Kesik vano “ecayîbê Haqî, o sene qeyde wo?”.

Meymûn vano “ma de qeydewodê kan û qedîm o. Ma raya virene şîme meymanîye, zerrîya xo tey nêceme ke dostenîya ma, hevalenîya ma eve zerrepakîye, eve haştîye bo. Tene nîya jubînî vîneme eke eve zerrepakîye, eve haştîye misayîme ve jubînî, dostenî, hevalenî ke tesîs kerde dima zerrîya xo xo de ceme!”.

Kesik vano “haq sima rê şîren bikero qeydewodê wes o! Ma zerrîya to nika kotîya?”.

Meymûn vano “halenê mi der a. De hayde ma racerîme, bijerîme bîyarîme!”.

Kesik ceroo ra. Yeno binê halenî de vindeno. Meymûn vejîno ro dare ser sono halene xo.

Kesik meymûnî ser vindeno. Xeyle waxt vêreno ra nîyadano ke Meymûnî ra veng nêvejîno. Veng dano vano “bira Meymûn, se bî? De hayde zerrîya bize ma şîme!”

Meymûn vano “bira kesik mi taxtê xo kerd vîndî faqat aqilê mi hona hurendîya xo der o”.

Vano “ez endî nîyetê to zonen, qey towa ez o her o namdar o ke luye hîre reye xapito ardo Şêrî kisto, peyecu nîşte ro xo rê mezg werdo.

Mi canê xo endî xelesno, nên teslîmê to nêben”.

Vano “bira Kesik kam ke xayîn kineno eve xo gineno piro!”.

Vano “însan teyna eve/bi çîyê dima vostîs muwafaq nêbeno, o çî ke kewt ra însanî dest gûne ûzme ci vejîyo, ci rê wayîr vecîyo.

Çike firsat je ju mîrçike wo, eke destê xo de qeyîm gûret, destê to de maneno, destê xo ke kerd sist perreno ra sono reyna kî era to dest nêkûno!”.

Kesik o avare û tevera

Haq û îqrar kerdo xo vîrî ra

Kewto ra zerrîya/qelbê olvozo xo  dima

Ci rê keno zûr û dûbara

Nêzoneno ke aqil o kêm, çim o vêsan û fek o sist însanî keno rezîl û rîşîya, kor û posema!