Meqaleyî

Çe Bavayî des û di çevayî*

Ozcan Yılmaz

Welat endî kewto sathêmaîlê weçînayîsê beledîya. Hîre hefteyî yo ke partî game ve/bi game namzed, îttîfak û stratejîyê xo kene eskera. 

Mamekîye de bî eskera ke reîsê beledîya wo nikayîn, Fatih Maçoxlû, nami dîger serek o komunîst, Kadikoy de beno namzedê TKP. 

Yanî Mamekîye de namzedû ser o mûamma hona devam kena. 

Qewa Demî de milet dormê sova de bîyo top mesela namzedîya Maçoxlû û weçînayîs ser o qeseyî keno. Hesê Ejdahîrî vano “Usivû honde ke ameyî verê na beledîya honde vêşêrî, axirî mirodê xo bî. Nîyade henî xof fîşt ra ser ke mêrik Dersîm terk kerd peyê hot kowû de şî. Qadikoyîye çika yahû, pepo-pepo!”.

Uso Şîya vano “kîvram, no qerarode zof muhîm o. Maçoxlû bîyo medarê îftîharê sarê Dersîmî! Dersîm seveta beledîyecîyenîya qomî, îştîraqî, komunîst û şoreşgerî solixode newe, perspektîvode newe dano ve Tirkîya!”.

Hesê Ejdahîrî vano “ya xojî ve sima bo. Çimê sima everoştî be. Rind keno. Ya, va solixode newe bido. Sima solix da ve bûtû dînya. Peynîye de se kerd? Cereyî ra ameyî beledîya Mamekîye gurete. Pêt vindere bicere, Kadikoy, Estemol, Anqara. Sima ke wazene ju,  Xizir bido ve sima des!”. 

Vano “ma kam hurendî ceno, namzed o newe kam o? Xêrê merdûnê xo solixode newe kî bide ve na Mamekîye. Nîyade kes nêmend, gencî pêro şî, ra û welaxî binê lingûnê kûtikû de şîye. Sima nêçelerî xelesnayî lewe de kî ma bixelesne”.

Uso Şîya vano “vano namzed kam o. Ma ti vana karode qola wo? Gune EMEP muttefîkunê xo de muzakere bikero pozîsyonê xo eskera bikero, dima kî Federesyonê Meclîsûn ê Sosyalîstû muttefîkunê xo muzakere keno, pozîsyonê xo keno eskera”. 

General Zeng çuye xo dest de qeyîm pêgureta nînû gos dano. Vano “nê o kam o solix dano? Sima endî dewresenî kene? Dewresî amene nêweşî eve solixê xo kerdene weşî. Xora ke besekene hala reye la de nîyadane kam beledîya ceno….”.
General vano “Xizir kena kamî na raye misna ra ci!” Vano “bira bira kemere hurendîya xo de giran a. Kadikoy de kam rey dano ci, sarê Mamekîye te de este, silxetî yê, tobe bo kes rey ci nêdano?”.

Uso Şîya firsat nêdano ke General qesa xo biqedeno. Vano “General hala vinde. Hona DEM Partî kî esta, se kene, îttîfak, muzakere, key, kamî de? Femînîstî se kene, kam se keno, se vano…hala saîrê îta bîyene ma rê kompozantê nê femînîstû tek ve tek nexir bikerdene bimordene? Yanî no hûsûs hem hassas o, hem kî muhîm o, parametreyî zofî yê, kompleksî yê, qetmer û qetmerî yê”. 

Eke qesa xo qedeneno, General Zeng qarîno çuya xo dano ve hard ro vano “çe Bavayî des û di çevayî!* Xojî ve ma bo! Xora çê Usê Zengî ci ra kêmî ye! Ma ça kes nêvano çe Usê Zengî se kene, kamî de îttîfak, muzakere kene? Muzakere, îttîfak, kompozantî, hassasîyetî, nêzon çikî, ti vana beledîya ya Florîda wa, San Fransîsko ya, Berlînî ya… nîk esto ve jubînî ver ser o muzakere kene, jubunî wene! Sima eve na aqil hata ke namzed belî bikere kesike sona serê dare. Peyecu kî bervene, jîvene. Reye sarî de nîyade, nîyade domonê sarî se kene”!

*
Çe/çeyê Bavayî des û di çevayî: kakafoni, her sarê ju veng, ju fikir vejîyayîs. Bava seveta kuresijî vacîno, tîtrê Kuresû no. Qebûl beno ke domonê Bavayî kî je pîyê xo wayîrê kiramete yê, şîkîne ke fikrê xo vace, raye ra miletî misne. Coka wo ke ju mesela ser o domonê Bavayî fikrê xo vane, kes mecbûr nêyo ke vatene bira ye bînî qebûl bikero… 

Taye cawû de “çe” beno “ke”, “çevanî” kî beno “kevanî”. Zerê Mamekîye de “ke” bîyo vîndî ama hem “çevanî” hem kî “kevanî” mendo. Kevanî/çevanî, kevanîye/çevanîye dûnike (mutfak), werd ra, werd hazir kerdene ra gîredayî yê. Yanî çe Bavayî de werde (fikre) ke bî hazir, virajîya her domonê Bavayî hete ra tom keno sole erco ve ci. Peynîye de her domonî ra ju veng, ju fikir vecîno, kakafonî pêda beno.

Kemere hurendîya xo de giran a: kemere, ya kî kese, çîye… hurendîya xo de, cayê xo de qeyîm û sîtabîl o. Cayê xo ra, hurendîya xo ra ke vecîya manayê xo, quwet û qeyîmîya xo kene senik, kene vîndî.