Mehmed Olmez
A şewe çend serd bîye… Serdêko huşk… vewre varayêne dima zî tarîya şewe. Şewa peyêne ya na serre bîye. Siba do bibîyêne serra newa…
A şewa serde de, kênekêka şenike mîyanê kuçeyan ra gêrayêne… Warway û serqote. Solê ke linganê aye bîyî, yê maya aye bîyî. Solê kehen û hîra bîyî. Wexto ke kêneke bilez xo daybî kinar seba ke erebayêke ameyêne, solê aye lingan ra vejîyaybî û vindî bîybî. Aye ê solan gêrayêne la nêdîyêne. Lajekêkî ê dîyî, tira ewnîya, huya û va:
-Wexto ke domanê mi bibê, ez zî do înan rê nê solan ra bida viraştene.
Kêneka Kibrîtroxote bi ê linganê xo yê masaye û moran reyde mîyanê vewre de gêrayêne, rizqê xo dima bîye. Destanê aye de paketêka kibrîtan û elbikêk est bî. La bîybî şewe, hema zî a çîyêk nêrotbî. Vêşan bî, serdan ver qirçeqirça didanê aye bî, hende serd bî ke rîyê aye qirmiçyaybî.
Pelûyê vewre kewtêne porê aye ser o. La nêhelîyayêne porê aye ser o cemedîyayêne. Hende serd bî ke gonîya aye zî seke cemed bestbî. Pencereyanê keyeyan ra roşnîyê renginî kuçeyî ra vila bîyêne. Boya werdê serneweyî her cayê kuçeyî ra vila bîybî. Eya, şewa serneweyî bîye.
Kêneke fikirîyayêne la nêzanayêne ke se bikera? Agêra keye? Nêewtanayêne... Hema çîyêk nêrotbî. Senî eşkena destveng agêra keye? Do pîyê xo ra bivatêne çi? Zanayêne ke pîyê aye do aye ra vajo; ‘‘To ewro çi rot?’’ A do senî vaja ke ‘‘Mi ewro çîyêk nêrot.’’ Aye zanayêne ke do pîyê aye bido aye ro.
Bi nê fikir û texmînan, kêneke xo dekerd taldeyê di keyayanê berzan. Seba ke uca talde bî, xurtîya serdî uca de biney şikîyayêne. Qey keyeyê înan nê taldeyî ra germêr bî? Keyeyê înan çi bî? Xirbêke bîye. Vayê kanûne yo serd û huşk qulêka banî ro dekewtêne zere qulêka bîne ro vejîyayêne.
Kêneke destanê xo yê bêgoşt û terknayeyan ra ewnîyayêne. Damarê aye binê çermê aye ra asayêne. Seke çermê aye pa çîn bo.
Çîyêk ame vîrê kêneke. Eke kibrîtêk biveşnayêne û xo pê germ bikerdêne, do se bîyêne? Nêewtanayêne… la demêkî ra dima qutî ra kibrîtêk vet û pana… xişşt…. Çi roşnîyêka weşe!.. Çi germîyêka şîrîne… Destê xo yê cemidîyayeyî dormeyê kibrîtî ra çarnayî. Vatêne qey bi a germîye reyna ruh dekewtêne ganê aye yê merdeyî.
Vatêne qey verê sobayê çînî de serê doşeganê peşminan de ya. Çend germ bîybî. Waşt ke linganê xo zî vera ê sobayî de germ bikera. La soba reyêk de vindî bî. Kibrît peysyaybî.
Kêneke kibrîtêko bîn veşna. Dêsê keyeyanê berzan a roşnîye ver de seke bîybî zereyê keyeyêkî. Kuçe, seke bîybî salonêka biheşmete. Orteyê salone de seke sifreyêko gird, sifreyî ser o zî seke qazêka pewta est biba. Nika a do bêra û bi kardîya xo qaze hurdî bikera û biwera. La wina nêbî. Kibrît peysîya. Dêsê keyeyanê rûtan ra vêşêr çîyêk nêmendbî.
Kêneke reyna kibrîtêk veşna. Qey şewa serneweyî nêbîye? Palyaçoyêk est bî û derûverê xo rê xelatî dayêne. Çend weş bî! Kêneke destê xo derg kerd dîyarîyêke bîgîra... La nêbî. Kibrît peysaybî. Tena dêsî mendbî derûverê kêneke ra.
Kêneke ewnîya ke estareyêke kewena. Estareyêke perqîya, bîye sûre, kewt û bîye vindî. Kêneke va; “Kêsêk merd”
Eya dapîra aye aye ra vatbî; “Wexto estareyêke bikewa, dinya ra kesêk bar keno”. Ax a dapîre delale, kesêka tekane bîye ke aye rê baş bîye. Peynîya peyên de estareya aye zî kewtbî û dinya ra bar kerdbî.
Kêneke kibrîtêko bîn veşna û vera kibrîtî da dêsî. Na rey çi bîvîna?... Dapîra xo. Kêneke xo eşt verika/verare aye û aye ra va; “Dapîra mi! Dayê, mi zî xo reyde bere. Ez zana ke eke kibrît bipeysîyo, ez sey sobayê çînî, sey qaza pewta, sey palyaçoyî ez to zî kena vindî”.
Kêneke heme kibrîtê xo veşnayî ke dapîra xo vindî nêkera. Çirey dapîra xo hende rind û berqîyaye nêdîybî. Roşnîya kibrîtî de dapîre, kêneke dekerd verika xo û bi peranê xo melekan ver bi asmênê corênî fira û pîya şîyî.
Her kesî vatêne ke:
-Kêneke waşt bi kibrîtan xo germ bikera, la çi heyf ke….
La kesî nêzanayêne ke kêneke a şewe çi dîybî roşnîya kibrîtan de, kesî nêzanayêne û nêameyêne vîrê kesî ke kêneke senî verika dapîra xo de dekewtbî serra newa.