Fırat Şîn
Necmettîn Buyukkaya serra 1943î de Sêwregi de ameyo dinya.
Necmettîn Buyukkaya, verê vernî perwerdeyê xo yê bingeyînî Sêwregi de temam kerd û dima ra şîyo Lîseya Amedî û uca ra dima Fakulteya Huquqî ya Zanîngeha Adana. Perwerdeyê ey, ey rê tayê perspektîfê cîya-cîyayî dayî û felsefe û sîyasetê ey ser o tesîr kerd. O, wendişê xo yê zanîngehe de fikirê neteweyî şinasna.
Necmettîn Buyukkaya, zaf rew persgira kurdî ser o eleqedar bi û hereketê kurdan mîyan de cayêko muhîm girewt. O verê vernî endamê DDKO (Ocaxê Çandî yê Şoreşgeranê Rojhelatî) bi û na sazîye reyde xebitîya. Serra 1969 de o şi Ewropa û uca de Komeleya wendekaranê Kurdan Ewropa (AKSA) rona. Na komele, mabênê wendekaranê kurdan de yewîna înan û pawitişê kultur û tarîxê kurdan ser o xebitîyêne.
Heto bîn ra Necmettîn Buyukkaya partîya TİP (Partîya Karkeranê Tirkîya) de zî xebate kerda. Labelê mîyanê partîye de mesela kurdî ser o vindertişê ey ca ra ca problemî vetî orte û partî mîyan de minaqeşeyê cîya-cîyayî bîy.
Wextê xo de Necmettîn Buyukkayayî kovara "Özgürlük Yolu" (Rayîrê Azadîye) de xebitîyayo û na kovare de derheqê mesela kurdî de xeylê malumatê muhîmî nuştê. O, nuşteyanê xo de bi taybetî dejenasyon/kolonyalîzm, sosyalîzm û azadîya miletan ser o vinderto.
Dima ra Necmettîn Buyukkayayî hereketê KUK (Welatparêzê Kurdîstanî) de cayêko muhîm girewt û na herekete mîyan de rolêko kaykerox bi.
Necmettîn Buyukkaya serra 1971î de, wexto ke darba leşkerîya 12ê Adare bîye, tepîşîya û raya verêne kewt zîndan. Tîya de îşkenceyê giranî dîyê labelê îdealanê xo ra nêvêrt.
Serra 1982î de, o reyna tepîşîya û kewt Zîndanê Dîyarbekir. Ena ray, rewşa zîndanî zaf xirab bîye û o bi esker û zabitanê zîndanî ra gelek îşkence dî. Zîndan de vera zilmê generalanê 12ê Êlule û dewleta Tirkîya xo ver da.
23ê Çeleyê 1984î de hetê esker û zabitanê Zîndanê Amedî ra ame kiştiş. Raştîya merdenê ey û kam ey kîşto, kilmekî nêameyo zanayene. Netîce de o bi destê zabitanê zîndanî ra bi îşkence kişîya.
Necmettîn Buyukkaya, merdimêko mutewazî û zerrîtenik bi. Goreyê rewşe, caran lîder, caran milîtan bîyêne. O, goreyê dostanê xo, merdimo sadiqê îdealanê xo bi. O heta merdenê xo nê prensîban ra dûr nêkewt.
Buyukkaya, prensîbanê xo de qerardar bi û xebata xo ya neteweyî de bêemsal bi. Îdealîstan ra yew bi.
Necmettîn Buyukkayayî seba kurdîstanêko xoser û yewbîyaye têkoşîn da. Semedê nê armancî heta peynîya emrê xo micadele kerd. Ey kultur, ziwanê kurdî û tarîxê înan ser o zaf vindert û vanê ke o bi xo yew redaktorêko muhîm bi û nuşteyanê sîyasîyan ser o zaf wext dênê.
Necmettîn Buyukkaya, merdena xo ra dima zî tesîrêko muhîm tevgerê kurdan ser o verdayo. Beno ke goreyê ey, kurdîstanêko sosyalîst çin bo zî, o sey sembole xoverdayîş û îdealîzmî mîyanê tevgerê kurdan de maneno.
Heto bîn ra datîzayê ey Kadir Büyükkaya, bi nameyê "Tanıklıklarla NECO - Necmettîn Büyükkaya" derheqê ey de yew kitab nuşt. No kitab, serra 2024î de weşanxaneyê Dipnot ra vejîya û derheqê cuya Necmettîn Buyukkayayî de xeylê malumatê muhîmî danê.
Ewro, o bi şeklê şorişgêrêkê hêja yê tevgerê kurdan, nasîneno, bi taybetî kurdê ke wazenê welato xoser, yewbîyaye bibo, semedê înan yew fîguro muhîm o