Edebîyatê Zazakî bi berhemê Mela Ehmedê Xasî yê bi nameyê Mewludê Kirdî dest pêkeno. No berhem serra 1892î de bi herfanê erebkî ameyo nuştene û serra 1899î de çapxaneyê Lîtografyayî de ameyo çapkerdene. Mewludê ey 14 beşan û 366 beytan ra yeno pê.
Ehmedê Xasî serra 1867î de Dewa Xasî ya nahîyaya Hezanî ya girêdayeya Licê ya Dîyarbekirî ya de ameyo dinya. Nameyê pîyê ey Hesen, nameyê maya ey Medîne yo. Kalikê ey Osman wextê melatîya xo de Hezan de bi ca beno. Bi nameyê Mistefa û Mihemed Emîn di birayê Xasî estê. Perwerdeyê xo yo verên hetê pîyê xo Hesenî de gêno. Dima pîyê Dewa Licê Pêçar de bi mela û alimê wextî Mistefa Xetîbî reyde dewam keno. Badê Pêçarî perwerdeyê xo Medreseya Mesûdîye ke girêdayeya Camîya Pîle ya Dîyarbekirî ya temam keno û îcazetê xo muftî Hecî Îbrahîmî ra gêno.
Xasî dezgeyanê dewleta Osmanî de wezîfeyanê cîya-cîyayan keno. Serra 1909î de seba fikr û ramanê xo yê dînî, bi fermanê îtîhatparêzan sirgûnê Girava Rodosî beno. Hetanî ronayîşê Cumhurîyetê Tirkîya merkezê Dîyarbekir û Hezanî de dersdayîş û Licê de muftîtî keno. Badê ronayîşê Cumhurîyetê Tirkîya fek wazîfeyê xo ra verdano û nêwazeno binê banê hukmatê Kemalîstan de bixebitîyo.
Ehmedê Xasî hetanî mergê xo Hezan de ciwîyeno, hîrê rey zewicîyeno û cinîya xo ya peyêne ra wayirê yew kêna yo. Ehmedê Xasî ziwananê erebkî, tirkî û kurmanckî û zazakî baş zano. 18ê Sibate 1951î de Hezan de dinyaya xo bedilneno. Mezelê ey Sawat de yo.
Mewludê Nebî pêro panc rey ameyo amadekerdene û latînîzekerdene. Transkrîpsîyon û latînîzekerdişê tewr verên serra 1985î de hetê Malmîsanijî ra ameyo kerdene û kovara Hêvî de ameyo weşanayene. Latînîzekerdişê diyine serra 1994î de hetê Mîhanî ra ameyo kerdene û weşanxaneyê Firatî ra ameyo çapkerdene. Latînîzekerdişê hîrêyine serra 2005î de hetê Mela Mihemedê Kawarî ra ameyo kerdene. Latînîzekerdişê çarine destê W.K.Merdimînî de serra 2008î de ameyo kerdene û transkrîpsîyono peyên hetê Roşan Lezgînî ra 2008î de ameyo amadekerdene.
Kesê ke latînîze kerdo açarnayîş de nameyê berhemî zî yewbînan ra cîya name kerdo. Malmîsanijî sey Mewludê Nebî, Mîhanî bi Mewludê Nebî, Mela Mihemedê Kawarî Mewludê Zazakî, W.K.Merdimînî sey Mewlid û ya peyêne Roşan Lezgînî bi nameyê Mewlidê Kirdî sernameyê berhemî vurnayo.
Berhemê Ehmedê Xasî hetê nuştekî ra sey mewludê Melayê Bateyî cayêko muhîm û taybetî gêno. No mewlud reyde rayêk abeno û mewludê bînî yê zazakî yenê nuştene.
Qismê pêşî yê Bîyîşê Pêxemberî:
Rupelê Mewlidê Nebî
Eno Mebhesê Çinbîyayişê Eşyan û Sirrê Homay o
Ewwilî Xellaqê kullî masîwa
Tim têna bi, baş bizanê, bê newa
Ne eno erd û enî ezmanî bî
Ne perîy û cinnî, ne însanî bî
Ne enê roc û şewî, ne nizd û dûr
Ne zemanî, ne mekanî, bê futûr
Yanî, ne haca w’ tîya, enka w’ verî
Qet çinî bî, hem çinîk ê, zey verî
Labelê fikr û teemmul qet meke!
Eqlê heywanî ebed ver pê meke!
Yo eqil ku eslê yê aw û herr î
Yo çi zano hukmê şahê ekberî
Ger bipersî hikmetê Homay tera
Go bibo zey meşke perçe, ey bira!
Axirî qet yew bi eql û mahirî
Nêrseno merîfetê yê qadirî
Belkî ancax ehlê qelbê muhreqî
Yo bizano cuzêke sirrê Heqî
Nêşkeno yew zî biko t`erîf hema
Cewherê me`rîfetê xellaqê ma
Çunkî heddê herf û sewtan qet nîyo
Sirrê xellaqê cîhan pê vacîyo!
Hem meanîyyê di qelbê aşiqan
Bêrî vatiş yê bi nutqê natiqan
Çunkî herf û sewtî tim cîhatî yê
Sirr û maney cîhetan ra xalî yê
Hasilî qet eşkeno roşnê çira
Hukmê rocî sist kero hukmê xwu ra
Eql û herf û sewtê ma zî yo qeder
Eşkenê sirran bi fek bîyarî teber
Wazenê ger ma xelasîyya temam
Vatişê ma es-selatu wes-selam
