Merkezê Cigêrayîşî yê Qada Sosyo Polîtîkî, munasebetê 21ê Sibate Roja Ziwanê Dayîke ya Dinya de anketêk û raporêk amade kerd. Netîceyanê raporî gore,  ziwanê kurdkî rewşêka xirabin de yo.

Cigêrayoxî, mabênê 28ê Çele û 11ê Sibate 2025î de 22 bajaran de 1285 kesî reyde anketêko onlîne viraşt. Anket Amed, Stenbol, Anqara, Îzmîr, Erzirom, Semsûr, Wan, Mêrdîn, Riha, Çewlîg, Agirî, Antalya, Mêrsîn, Şirnex, Bûrsa, Dîlok, Êlih, Colemêrg, Dêrsim, Meletî, Edene û Sêrtî de ame viraştene.

Goreyê raporî:

  • Gedeyê ke emrê înan 11 o dî zaf kurdkî qisey nêkenê
  • Her ke emrê gedeyan şenik beno, qiseykerdişê kurdkî zî kêm beno
  • Tirkîya de bê tirkî ziwanê bînî binê tehlukeyê vîndîbîyayîşî de yê

Merkezê Cigêrayîşî yê Qada Sosyo Polîtîkî, munasebetê 21ê Sibate Roja Ziwanê Dayîke ya Dinya de anketêko muhîm viraşt. 22 bajaran de 1285 kesî reyde virazîyaya na ankete de netîceyê balkêşî vejîyayî.

Profîlê beşdarbîyayoxan:

  • Se ra 60.7 camêrd, se ra 39.3 cinî
  • Tewr zêde beşdarbîyayîş grûba emrê 45-54î ra (se ra 30.1)
  • Se ra 61.1 lîsans yan verlîsans, sera 20.1 lîsansûstî qedênayo

Ziwanê dayîke yê beşdarbîyayoxan:

  • Se ra 74 kurmanckî
  • Se ra 11.9 zazakî/kirmanckî
  • Se ra 5.3 her di ziwanî pîya qisey kenê
  • Se ra 8.8 suryanî, ermenî, erebkî, gurcî, çerkesî, lazî û rumkî

Keyeyan de rewşa ziwanî:

  • Se ra 18.8 keyeyan de teyna tirkî yeno qiseykerdene
  • Se ra 46 keyeyan de tirkî û ziwanê dayîke pîya yenê qiseykerdene
  • Se ra 42.2 ziwanê dayîke tim qisey kenê
  • Se ra 17.7 ziwanê dayîke tay rey qisey kenê
  • Se ra 9.1 qet nêqisey kenê

Rewşa Ziwanî goreyê cinsan:

  • Se ra 46.3 camêrdan ziwanê dayîke tim qisey kenê
  • Se ra 35.9 cinîyan ziwanê dayîke tim qisey kenê

Rewşa Kurdkî bajaran de:

  • Bajarê ke kurdan tede zêde yê (Amed, Mêrdîn, Riha, Wan) de qiseykerdişê kurdkî dewanê înan de hîna zêde yo, labelê merkezê bajaran de kêm beno
  • Bajaranê girdan (Stenbol, Îzmîr, Edene, Mêrsîn) de, bitaybetî neslanê newan de ziwanê dayîke zaf kêm yeno qiseykerdene
  • Cayanê ke koçî gênê de, kurdkî keyeyan de kêm, cayê umûmîyan de zaf kêm yeno qiseykerdene

Sebebê kêmbîyayîşê ziwanî:

  • Bajarîbîyayîş
  • Koçkerdiş
  • Tirkî sey ziwanê perwerdeyî bîyayîş
  • Cinîyan mîyan de ziwanê dayîke hîna kêm yeno qiseykerdene

Rapor dîyar keno ke ganî seba pawîtişê ziwananê dayîkan û rayîrê neslê neweyan rê vîyarnayîşê înan hîna zêde xebate bêro kerdene.

Fırat Şîn