Mehmed Olmez
Bînayê ke ma tede ronişenê, dibistanî, pirdî û heme awanîyê bînî. Eke ma derûverê xo ra biewnîyê, her cayê ma bi betonî ameyo girewtene. Meselaya estetîkî wa nika vindero la hetê pêtî û sexlemîye ra cayê betonî seba averşîyayîşê însanan hertim zaf muhîm bîyo.
Bi “Bîyoçîmento”yî êdî bingehê awanîyan hetê bakterîyan ra yeno pawitene ke genê nê bakterîyan ameyî bedilnayene. Nê bakterîyê ke genê înan ameyo bedilnayene, mîyanê beton û çîmentoyî de goreyê giranîya awanî xo bi xo malzemeyêk afirnenê û nêverdanê ke sexlemîya awanî bîba kêmî.
La senîn?
Zanyarê Unîversîteya Newcascle, xebata wendekaranê îngîlîzan ra îlham girewt ke na xebate de nê wendekaran “Bakterîyê ke Betonî Temîr Kenê” afirnaybî.
La nê bakterîyî senîn beton temîr kenê?
Bakterîyê ke nameyê înan ê latînkî Bacillus subtilis o, wexto ke kewenê herre mîyan bi nameyê “Ureaz” enzîmêk afirnenê û erzenê teber. No enzim herre mîyan de ureyanê ornagîk ê, înan hurdî kena bi amonyom û karbonatî. Bi amonyom û karbonatî PH’ê herre beno vêşî. Û nê bakterîyî wexto ke resenê betonî PH û kîmyayîya betonî înan rê rayîr akeno ke nê bakterîyî xo bikerê zede. Yanî beton beno sebebe xovêşîkerdişî.
Şaqîyayî betonî de nê bakterîyî bi ca benê bi tesîrê PH’ê betonî bilez zêdîyenê. Seba ke genetîkê înan ameyo bedilnayîş, kalsîyûm û karbonat afirnenê û betonî temîr kenê.
“La eke bakterîyî bibê zedê û zirar bibê derûdorî zî?”
Eke na perse sereyê şima de virazîya, qet xem mekerê. Çunke genetîkê înan de genêk est o wexto ke karê înan qedîya bakterîyî xo îmha kenê. Eya, genê înan ê întîharî est o.