Amadekar: Enwer Yılmaz

Zamîrê Zazakî û Şuxulnayîşê Înan

Zazakî de zamîrî wayîrê rolêko muhîm ê. Nê zamîrî ma eşkenê çend grûban de kom bikerî:

1.    Zamîrê Kesî:

  • Ez (1. kes, tekil)
  • Ti (2. kes, tekil)
  • O/A (3. kes, tekil)
  • Ma (1. kes, zafhûmar)
  • Şima (2. kes, zafhûmar)
  • Ê/Î (3. kes, zafhûmar)

2.    Zamîrê Îşaretî:

  • No/Na (nêzdî)
  • Eno/Ena (nêzdî)
  • O/A (dûrî)
  • Ewo/Ewa (dûrî)
  • Nî/Nê (zafhûmar, nêzdî)
  • Ê/Î (zafhûmar, dûrî)

3.    Zamîrê Wayîrîye:

  • Min (yê mi)
  • To (yê to)
  • Ey/Aye (yê ey/aye)
  • Ma (yê ma)
  • Şima (yê şima)
  • Înan (yê înan)

4.    Zamîrê Persî:

  • Kam (kam?)
  • Çi (çi?)
  • Kamcî (kamcîn?)
  • Çend (çend?)

5.    Zamîrê Bestoxî:

  • Ke (ke)
  • Yo ke/Ya ke (o ke/a ke)
  • Yê ke (ê ke)

Nê zamîrî zazakî de goreyê cînsîyet, hûmar û halî yenê bedilnayîş. Mesela:

  • "Ez şona." (cinî)
  • "Ez şono." (camêrd)
  • "O ame." (camêrd)
  • "A ameye." (cinî)

Her zamîr goreyê halî bedilîyeno:

  • Ez (halê sade)
  • Mi (halê oblîk)
  • Min ra (halê çekuyî)

Zazakî de zamîrî manaya cumle de rolêko muhîm kay kenê û coka ganî rind bêrê şuxulnayîş. Eke şaş bêrê şuxulnayîş, cumle eşkena manaya xo vurno yan bikewo şaşîye.

Zamîrê Zazakî: Tafsilat û Nimûneyî

  1. Zamîrê Kesanî bi Nimûneyan:

Halê Sade:

  • Ez (mi kitab wend)
  • Ti (ti şonî kar)
  • O/A (o/a ameyo/ameya)
  • Ma (ma şonî suke)
  • Şima (şima çi kenê?)
  • Ê/Î (ê şonê kar)

Halê Oblîk:

  • Mi (mi nan werd)
  • To (to çay şimit)
  • Ey/Aye (ey/aye qisey kerd)
  • Ma (ma kar kerd)
  • Şima (şima çi kerd?)
  • Înan (înan ma dî)
  1. Zamîrê Îşaretî û Şuxulnayîşê Înan:

Nêzdî:

  • No/Na kaxite (na kitabe)
  • No dar (no ban)
  • Nê darî (nê banî)
  • Nê kitabî (nê çekuyî)

Dûrî:

  • O/A kaxite (a kitabe)
  • O dar (o ban)
  • Ê darî (ê banî)
  • Ê kitabî (ê çekuyî)
  1. Zamîrê Wayîrîye û Şuxulnayîşê Înan:

Tekil:

  • Kitabê mi (kitabê min)
  • Kitabê to (kitabê to)
  • Kitabê ey/aye (kitabê ey/aye)

Zafhûmar:

  • Kitabê ma (kitabê ma)
  • Kitabê şima (kitabê şima)
  • Kitabê înan (kitabê înan)
  1. Halî û Bedilîyayîşê Zamîran:

Halê Raveberî:

  • Min ra (mi ra)
  • To ra (to ra)
  • Ey/Aye ra (ey/aye ra)
  • Ma ra (ma ra)
  • Şima ra (şima ra)
  • Înan ra (înan ra)

Halê Wayîrîye:

  • Yê mi (malê mi)
  • Yê to (malê to)
  • Yê ey/aye (malê ey/aye)
  • Yê ma (malê ma)
  • Yê şima (malê şima)
  • Yê înan (malê înan)
  1. Zamîrê Persî û Şuxulnayîşê Înan:

Kesî:

  • Kam o? (no kam o?)
  • Kama? (na kama?)
  • Kamê? (nê kamê yê?)

Çî:

  • No çi yo?
  • Na çi ya?
  • Nê çi yê?
  1. Zamîrê Bestoxî û Nimûneyî:
  • O ke ame... (camêrdo ke ame)
  • A ke şîye... (cênîya ke şîye)
  • Ê ke ameyî... (kesê ke ameyî)
  • Ya ke mi dîye... (a ke mi dîye)
  1. Zamîrê Wextî:
  • Key? (çi wext?)
  • Kengê? (çi wext?)
  • Çi wext? (çi zeman?)
  1. Zamîrê Cayî:
  • Ça? (kotî?)
  • Kotî? (kamca?)
  • Kamca? (ça?)