Resul Yıldırım

Zilm hemserrê însanî yo. Tarîx zafane bi zilmê zordaran û dagirkerdoxan nusîyayo. Tarîyîya şewe ney tarîyîya însanî zerrî qetil kena. Qetil, nameyê bêmerhemetîye yo. Cayo ke merhemet tede çin bo şeytantî tede est a. Şeytanêy tarîyîya însanî de kok dana, zergun bena, şax dana. Feqet se beno wa bibo herdem verê na tarîyîya însanî de rindekî ya însanî zî est a û rindekî ganî her wextî serbikewa. Rindekî şewq dana, çila ya, roşna ya. Tarîyî bi roşnîya însanî benê roşn û bereqnaye. Tarîyî bi merhemet qedîyenê. Tarîyî bi çimanê weşikan, çimanê rengînan qedîyenê.

Ez wazena ke wina vajî rojane de ê ke qisey kenê û însanan dekenê yew heqîbe û xo zî dekenê yew heqîbe ra weti ganî însan xo bişinasno û xo yew teref de vîno ke wa însanî zikr û fikrê xo ser o ey nêdekerî çep yan raşt, o xo bi xo çep yan raştî biweçîno yan zî yewna rayîr de yewna fikir zikir bikero. Çep goreyê kamî ra çep, Raşt goreyê kamî ra raşt. Mesela goreyê ferheng ra çepgîr, o ke ver bi zordarîya hukumatan de seba heq, huquq, însanîyet, edelet, seypeyîye cehd dano û wazeno ke însanî seba însanîya xo birûmet bicuyê û çepgîr zafane dînan ra zî dur o. Na çeku belkî seserro peyên de gelek zaf mîyanê însanan de vajîyena, qismêk însanan temsîl kena û eynî wexte de zî vêşî xirabe vînîyena. Raştgîr zî goreyê ferhengî ra, o ke sîstem û nîzamê verê wazeno, mihefezekaro ke wişk o, dîncîtî keno, mabeynê însanan de ferqê sinifî wazeno, o ke bêrîya verê keno, o ke fikir û hereketanê xo de apêy o. Na çeku zî sey çepgîrî seserro peyên de mîyanê însanan de vajîyena û mîyanê şarî de qismêk însanan temsîl kena. Heta ena game raştgîrî, sey sîyasal îslamî yena vînayîşî. Mi corî de va ez reyna vana ke weçînayîşê terefî ganî merdim xo bi xo bikero ke însanî ey goreyê keyf û zanayîşê xo nêdekerî terefêk.

Mesela yew raştgîr heq, hiquq, seypêyîye biwazo se beno? Yan zî yew çepgîr dîndar bo, mihefezekarîye bikero se beno? Yan zî yew merdim heq, hiquq, seypêyîye biwazo ver bi zilman de vindero û ser o zî dîndar bo, mihefezekarîye bikero debeno kam kîşt?

Çepgîrî raîşgîrî welednena, raştgîrî zî çepgîrî ana meydan. Ya însanîye ha kam kîşt de ya?

Tîya de çepgîrî û raştgîrîya Tirkîye ra ney tîya de ma çepgîrî û raştgîrîya Kurdan ser o qisey bikere. Kurdan seba çi çepgîrî yan zî raştgîrî tercîh kerda? Çepgîrî û raştgîrî ena game ha kam derga de yê?  Esil ez wazena ke tayê apêy şêrî û însanan senî çepgîrî û raştgîrî tercîh kerda ser o yew fikir zikir bikerî.

Dewletê Osmanîyan demê xo yo peyên de hem zilm û zordarî kerdêne bi însanan hem zî qanun û nîzamê neweyî vetêne. Bi nê qanûnan hem zilm zêdîyayêne hem zî dewletê Osmanîyan dînî ra durî kewtêne. Kurdî êdî binê zilm û zordarî de pêrîşan bîbî û feqîrîye serê Kurdan de bîbî sey yew cinawirî. Yew kîşt ra surgûn bîyêne, yew kîşt ra herb, yew kîşt ra ermenîyî, yew kîşt ra dewlete, yew kîşt ra dek û dolabê dewletanê Awropa, Emerîka û Rûsya êdî serê Kurdan de bîbî sey gangêrî. Na tenganîye de mîyanê Kurdan ra wendeyan û zanayeyan zî waşt ke seba havilê Kurdan hereketêk bikerî feqet her sekerd zî ne resayê yew dergaya xeyrîn ne zî zilm û zordaran dest ra xo xelesna. Kurdîstana qedîm û musteqîl bî çar parçeyî û bêwayîrîya kurdan zî perçîn bîye. Êdî Kurdî bi yew-di yan zî hîre neyaran ney hezar neyaran de herb kerdêne. Feqîrîye, bêkesîye, bêwayîrîye, zilmê çar dewletan, nêweşîye, xelayî, dek û dolabê dewletê ejnebîyan… O wext de wendekar û zanayî yan mîyanê mela, şêx, Seyîdan ra yan zî beg, axa û mîreyan ra vêjîyayêne şarê kurd o bîn zî ne wendeyê înan estbi ne zî nuşteyê înan estbi û mîyanê belengazîya xo de ge ginayêne na kîşt ro ge ginayêne a kîşt ro. Na hal û hewalê Kurdan mîyan de tayê serehewanayîşî û hereketî mîyanê nê însanan ra bi serokîyê giregiran ameyî meydan. Mesela nînan ra Serehewanayîşê Şêx Ubeydullahî, Serehewanayîşê Mela Selîmî, Serehewanayîşê Şêx Seîdî, Serehewanayîşê Seyîd Rizayî û sey nînan. Kurdî seba ke sey Tirkan, Farisan û Ereban wayîrê yew dewleta musteqîl nêbî seba ey wende û nuştişî ra senî dûrî kewtî qewet ra zî durî mendê. Kam ame da vîyeyê înan ro û nanê înan fekê înan ra girewt. Ziwanê înan qedexe kerd, nasnameyê înan înkar kerd. Yewî va Ziwanê şima ziwanê cehenemî yo, yewî va înan Hz Îbrahîmî eşto adir û enê yew qewmêkî sere ra vejîyaye yê, yewî va şima Tirkê ke koyan de cuyenê ra ameyê û hema zaf tometê ke merdim nêeşkeno bimarno ameyê sereyê Kurdan. Nê çî yê ke ma corî de maritî heme teref û fikrê kurdan ser o tesîrê bingeyinî kerdê. Û serê nê têsîrî ra tayê Kurdan xo ra va çepgîr tayê Kurdan zî raştgîr.

Ez persena Şêx Seîd çepgîr bi yan raştgîr? Yan zî ne çepgîr ne raştgîr yew kurdo miletperwer û mihefezekar bi yan ney? Eke şêx Seîd mihefezekar yanî raştgîr bi înanê ke ey aleqna çi bî?

Kurdan her wextî mela, şêx û Seyîdan rê hurmet kerdêne, înan ra hes kerdêne labelê çîyê ke cor de ma va û ameyê Kurdan ser o zî heme bi destê, êyê ke vanê ma muslumanê û dinî temsîl kenê ra ameyê înan ser o. Kurdan wexto ke serr ameyêne 1960 êdî Kurdan verê xo ta da wendişî, rojawane. Wendişê Kurdan hend asan nêbi mekteban de hetê netewe ra ziwan ra feqîrîye ra mihefezekarîya xo ra gelek qehr kaşkerd. Mîyanê însanan de sinifo diyin de vînêyayêne û komele ra teber bîyêne. Tam ena game de çepgîrê ke ver bi zordarîya hukumatan de seba heq, huquq, însanîyet, edelet, seypeyîye cehd danê û dînî ra durî yan sosyalîst yan zî komînîstî ciwananê Kurdan rê bîyê hêvî. Ciwanê Kurdan enê sîstemî û serekê înanê ke newe dîyêne êdî sey yew peyxemberî dîyêne û xo feda kerdêne seba ci. Eslê xo de enê sîstemî înan rê yew hêvî bî, zafane tercîh ra ney mecburîyeta ke ê texndayêne ci ra qebul kerdêne. Zilmê zaliman ver sey yew vengî qebûl kerdêne. Seba xoverdayîşî qebul kerdêne. Çimkî serekî û wayîrê înan çinê bî, bêdewletî û bindestî zor dayêne înan ke ey bikewî mîyanê lepanê çepgîrî. Çepgîrîya Kurdan yew tercîh nêbî mecbûrîyet bî.

Mîyanê Kurdan de qismêk însanî estbî ke ver bi zilmî vengê xo nêvet yan zî nêeşkayê vengê xo vejê. Sosyalîstî û komînîstî ya ke ciwanî kerdî mîyanê pencikanê xo sey bêdînî, kafirî ameyêne qebul kerdiş. Babî û dadî vatêne ma muslumanê, laj û keyneyê înan ke bîyê çepgîr zî vatêne ma sosyalîst ê, ma komînîst ê. Wina wina şi ke êdî mîyanê çepgîran û êyê ke mihefezekarê dînîyê de yew kîn û nefret zêyayî. Komînîstan ver bi desthilatdaran de sere hewana heq waşt, hiqûq waşt raştgîran zî dîno ke dewlete zereyê ci veng kerd ra dusîyayî. Dewlete bî sey Homayê înan. Bi serran seba ke mela û şêxan ser ro gelek zilmî qewîmîyayê îlmo raştekîn û alimê raştekîn zî tayê bî yan zî bêtêsîr bî ke ciwananê Kurdan ser o çepgîrî sey varane varayî. Ver bi na dîmene de muslumanê ke minafiq bî yan zî semîmî nêbî zilm û zordarîya dewlete rê fetvayî vetê. Hetê zulmo ke serê Kurdan de cirîyeno rê hesê xo nêkerd û Kurdî tenya veradayê. Kurdî heme muslumananê serê rîyê erdî ra heredîyayê û hema zî ma eşkenê vaje ke heredan ê. Wexto ke Kurdan bivatêne heq înan vatêne "omet", kurdan bivatêne hiquq înan vatêne "biratî", kurdan bivatêne dîn înan vatêne "şima apêy ê", Kurdan bivatêne Ziwan înan vatêne "şima terorîst ê". Ne ciwanê Kurdan resayê yew heq ne zî ê korfehman korfehmîya xo ra fek verada. Welhasil înan Homa kerd Homayê xo peyxemberî kerd paştgîrê xo û kurdî bêminet veradayê. No hal zî serê Kurdan de yew eşqê sosyalîzmî û komînîzmî verada.

Seba ke eyro mîyanê rojaneyê ma de ya ez wazena na mînak bidê ke eyro Îsraîl, Xeza de yew qirkerdişê neteweyî kena û însanan heta bi kîmyasalan kişena. No zilm o. O ke nê zilmî ra nêvajo zilm zerrîya ey çin ya feqet eyro tirk zî ha Rojavayê Kurdistanî de bi teyareyanê şerrî bombarduman kenê. Însanan kişenê, tewir tewir muhîmat serê înan de ceribnenê û no zî zilm o. O ke kerdenê Îsraîle ra, qirkerdişê şarê Xeza ra vano qetil Rojavayê Kurdistanî ra zî nêvajo qetil minafiqî keno. Qaydeyê şaîr Ferhat Merdêyî va "hesrê ke şima qijanê Xeza rê kenê ware de şima qijanê ma xeneqnenê." Her diyî zî qijê ma yê, her di zî mezlumê, her di zî canê mayê wina mekerê. Meselayê çepgîran û raştgîran tîya de resena yewbînan çepgîrî wazenê ke raştgîrî heq qisey bikerî. Zilm ra vajê zilm, zalim ra vajê zalim. Raştgîrî zî çepgîran ra wazenê ke kîn û nefretê xo yê dînî ra fek veradê. Heqaret nêkerî bi dînê înan. Ez her diyan ra vana zilm kam bikero zilm o. Rûmet ha însanêy de yo, însanêy ha xoverdayîşê heqî de ya.

Ez vana ke ey qewmê mi! Enê zurekerî ke vanê Homa verê ma do pêro zurî kenê. Homayo ke ha verê înan do înan bi destan û çimanê xo viraşto, putê înan o. Ellaho ke ê viraştî, înan ey(Ellah) red kerd bi demokrasîyê xo, bi alim û melayanê xo xo rê newe ra û goreyê waştişanê xo yew Homa înşa kerd. Homayî heme însanî seypêy viraştê, heme Ziwanî ayetê Homayî yê, serê rîyê erdan de tu însan însano bîn ra zêdeyêr nîyo xeyca teqwa. Ziwanê cehenemî ziwanê zaliman, zordestan, neteweperestan, nijadperestan û Taxutan o.

Welhasilî ma ne çepgîrî ne zî raştgîrî kenê. Ma zilm û zalimîye qebul nêkenê. Heq, hiquq, însanîye heqê herkesî yo ma zî wazenê. Ma mihefezekar û Dîndarîya xo ra zî fek veranêdanê sey Şêx Seîdê kalî. Seba ke tarîyîye bibo roşn ganî ma zî yew mume tafîne. Yew cumleya Rachel Corrie est a vana ke" Eke zilm ma ra yo ez ma ra nîya" û xo sey yew mume tafîna. Peynîyê peyînan de tarîyîye qedîyena, însano xirab zalimîya xo de xeniqîyeno. Roşn û şewqê rindekîye sey tîje serê koyan ra vêjîyena û însanê rindekî dinyaya bîn de keyfxweş û asan benê. Homa adîl o û hesabê her mîskalekî perseno.

23.01.2024