Cigêrayox / Nustox Seyîdxan Kurij bajarê Almanya Essen de bi nameyê " Tarìxê nustuṣî kirdkî û Xebata Peter Lerch ye Kurdolojî Yyew seminer da. Na seminer hete Yewîyeya Peroyî ya Nuṣtox û Rojnamewananê Kurd Surîyê û Yewîya Nuṣtoxanê Kurdîstana Surîye ameyî organîze kerden.
Seyîdxan Kurij îtya de va, metnê verên yê kirdkî hetê Peter Lerch ra ameye nuṣten û behsê xebata Peter Lerc yê Kurdolojî û tayveti zî xebata ey ye kirdkî kerd.
Se ke yeno zanayiṣ, ziwannaso Rus Peter Lerch Akademîya Kralîyet ya Rusya de şey yew zanyar kar kerdenî. O 1856 de bajarê Rusya Roslow de yew mude kurdan het de mendo, îtya de kurdan de qisey kerdo, înan ra materyal girewto û cuwa pey înan sero xebitîyawo. Peter Lerch na xebata xo bi nuṣtekî dayo Akademî û cuwa pey xebatê ey sey di kîtaban ameya çap kerden. Mîyanê nê Kurdan de 3 kurdê ke kirdkî qiseykenê estbî. Kîtabî Peter Lerch de 8 metnê Kirdkî estê.
Seyîdxan Kurij xebata Peter Lerch sero cigerayiw viraṣt û heme metnê kirdkî transkirîpeyê afabeya ewro kerdî û na xebata xo bi nameyê „ Metnê verên yê Kirdkî û Peter Lerchî yê Kurdolojî“ sey kîtab neṣir kerd.
Seyîdxan Kurij mewludê Mele Ehmedê Xasî ra destcikerd heta ewro tarîxê nuṣtiṣî kidkî sero vindert. Ey bi taybteî bi behsê xebata Grûba Xebatê ya Vate kerd û peynî de xebatanê xo ra zî behs kerd.
Hedreyî bi persanê xo standartîze kerdiṣê kurdî, ṣoxilnayiṣê lehçeyan sero vindertî. Seyîdxan Kurij, heme lehçeyanê kurdî ra yew ziwan awan kerden raṣt nêyo va û no derheq de vînayê xo wina ard ziwan, „ Beyntarê lehçeyan de zaf ferq estê, no ridra ma nêṣkenê heme lehçeyan ra yew ziwan awan bikerê. Ganî her lehçe bêro nuṣten, wenden û her ca de bêro ṣoxilnayiṣ û her lehçe perwerde de bêro ṣoxilnayiṣ. Kam herem de kam lehçe serekoya , ganî bi lehçe yê perwerdeyî bo, la lehçeyo bîn zî hefte de çend saet bêro wenden. Wina kurd eṣkenê lehçeyanê yew bîn fehm bikerê.
Esas mesela yew bîn fehm kerdiṣo. Heme lehçeyî perwede û medya de bêrê ṣoxilnayiṣ, yew bîn fehm kerden hesan beno.
