Resul Yildirim

No çaxo teknolojîk de însan teknolojî ra girêdaye yo û qet nîyetê ey çin yo nê gireyî xo ra akero. Gireyo kor…

Teknolojî her hete ra aver şîyo û hende aver şîyo ke merdim ge ge heyret maneno. Bimînak ekonomî de, sanayî de, tenduristî de, têkilî de, pêresayîşî de, herbî de, edebîyat de û hema zaf wareyan de xeylê aver şîyo. Merdim eşkeno vajo ke teknolojîyî cuya ma kerda destê xo û ma ey rê o zî ma rê şixuliyeno. Ma ey aver benê o zî ma aver beno.

Yanî mabêynê ma de hemxizmetkarîye est a. Heta ke pizeyê ma her diyan zî mirdî bibo ma ke yewbînan de embaztî biker labelê wextêk ame û ma yew vêşan yew zî mirdî bî o wext belkî her çî bivurîyo. La ena game ma aşiqê yewbînan ê, tewr zaf zî aşiqê telefon î ma. Telefone cuya ma de yew cayêko bierje û berze de yo.  Rojê ma bi aye vêrenê şewê ma bi aye. Wina asîyeno ke hema gelek wextî ma têmîyan de vîyarnenê. 

Nika şima vanê ke seba çi mîyanê nê heme teknolojîyan ra sade ti vanê telefone. Ez vana telefone çunke wareyê ke ma corî de nameyê ci dayê û êyê ke ma nêdayê yan zî ma nêzanê heme serê telefone de yê. Bi yew giştê xo ma heme gureyanê xo serê telefone ra eşkenê hel bikere. Bi hezaran kîlometre dûrî yew ca ra xeberêk bigêre yan zî xeberêk bişirawe. Ajansan bişopîne, randevu bide yewî yan zî bigêr, ekonomî biwane, sîyaset ra xeberdar bibi ûsn. Nika ma cêrî de tayê mînakan bide û ma hîna weşe zî fehm kenê. 

Yew telefone eşkena se bikero?

Yew telefone eşkena merdimî dekero terorîst. Ti serê medyaya civakî/sosyalî ra mesajêko siyasî nusenê yan zî neheqîye kenê bi kesêkî û nê mesajî to benê hepisxane. Yan zî serê telefone ra babetêk de çîyêk pawenî û benê qehreman. 

Yew telefone eşkena to bero nêweşxane û tedawî bikero. Merdim serê telefone ra randevuyê nêweşxaneyî gêno û şino nêweşxane de tedawî beno, tehlîl dano, fîlmê rontgenî kaşkeno badê peynîyîyê tehlîlan ya zî tedawîyan de derheqê xo de heme malûmatan eşkeno bitelefone bimuso, reçeteyê xo bigêro.

Yew telefone eşkena to dekero mîyanê ekonomîyî. Mesela ekonomîyo dîjîtal de merdim eşkeno malê xo biroşo, hîseyê şîrketêk bihêrîno, hetê dolar û zerdî ra fikranê xo biweşano. Serê înternetî ra şîrketêk akero, muşterîyan de qisey bikero û heme guranê şîrketê xo bitelefone de hel bikero. Ti eşkenê serê telefone de banka biresê û heme guranê xo çend deqîqa de bikerî.

Yew telefone eşkena to bizewecno. Serê medyaya civakî/sosyalî ser o ti eşkenê însanan nas bikerî, bişopnî, wêne û vîdeoyanê înan temaşe bikerî, qisey bikerî. Heta bi hezaran kîlometre dûrî bo zî seke şima ha têhete de yê û qet mabêynê şima de koyî û welatî çin ê, bieşqe qisey bikerî. Badê naskerdişî bi yew eşqêko safî bizewecî. Keyeyê xo awan bikerê.

Yew telefone eşkena to dekero xoverdayox. Seba ziwan, dîn, kultur, welat, dewa, îdeolojî ûsn. de serê înternetî ra ti eşkenê însanan kom bikerî û balê înan kaşbikerî babetêk ser o. Ti eşkenê organîzasyonan awan bikerî û însanan yew amanc ser ro bidê qiseykerdişî. Serê înternetî de terraqan bidî şarî û çimê înan de bibî yew qehreman, yew xoverdayox.

Yew telefone eşkena to dekero dîndar yan zî sekuler. Ti eşkenê serê dînî de zaf hebî wendeyan biwanî yan zî vîdeoyan temaşe bikerî û serê nê fikran ra xo rê pareyêk vejî. Ti eşkenê ateîstan yan zî dîndaran dima şêrî û nuşteyanê înan biwanî. Yan zî kîtabê xo yê muqedesî biwanî, pare bikerê.

Yew telefone eşkena to dekero nuştox. Fikran û zanayîşanê xo ti eşkenê serê yew telefone de binusî, sereraşt bikerî û weşanî. Ti eşkenê hazeran însanan rê dewaya xo û heqdarîya xo binusî, bipawî. Ti eşkenê şîîran, hîkayeyan, tîyatroyan binusî û biresnê bimilyonan însanan. 

Ma eşkenê nê nimuneyan bizêdne labelê hewce çin yo. Amancê mi nîşandayîşê qewetê teknolojîyî û xisûsî zî nîşandayîşê qewetê yew telefone bi. Ma eyro hema hema heme guranê xo serê telefone ra hel kenê. Hetta ena nuşteyê xo zî mi telefone ser o nuşte. Ganî ma na rehetîye ra weş îstîfa de biker. Ma seba amancanê xo teknolojîyî her hete ra bişixulne û ma birese hîna zaf însanan. Senî ke faydeyê teknolojîyî est ê eynî wina zî zirarê ey zî est ê û wexto ke merdim nêzano teknolojî bişixulno beno koleyê ey. Yan zî teknolojî nêdekero homayê xo û mabêynê dinya û teknolojî de rayîrêko weset bihêro.

Ez hêvî kena ke verê verkan ez badê heme miletê ma hetê teknolojîyî ra xo weş aver bena û cira weş îstîfa de kena. Yew xebere est a ma hete de vana ke: "filankes welwel deresî ro şi." Eke wina şêro û ma teknolojî ra weş îstîfade nêker ma ke heme welwel deresî ro şi. Ma ajansan de vînenê û şinawenê ke însanî seba ke medyaya civakî/sosyalî ser o bibê fenomen çi rezîlîyan kenê. Êyê ke cinîya xo însanan rê pêşkêş kenê ra heta êyê ke muqedesî dekenê binê lingan tewir bi tewir bêrûmetî est ê. 
Ellah aqil û fehmkerdiş bido ma û ma bipawo.

***Welwel deresî ro şi: perîşanêy de şiyayîş, xirabêy de şiyayîş. 

14.03.2024