Mihemet Kurdî
No vateyê verênan bi se seran verê cû hetê pîlanê ma ra semedê tirkan amebî vatiş û hertim ziwanê şarî ma ser o yo.
Di rocî verê cû wezaretîya perwerdeyî ya tirkiya biryar/bire da ke do seba sera newîye ya perwerdeyê (2024-2025) do 20 hezar mamosteyî bêrê tayînkerdiş. La çi heyfo ke miyanê înan de tenya 10 tenî mamosteyê Kurdî yê, înan ra 6 mamosteyê Kurmanckî û 4 mamosteyî zî yê Kirmanckî (Zazakî) yê. Enê bire/biryara wezareta perwerdeya tirkiya ra dima, hetê Kurdan ra zaf bertek/reaksîyon ameyê dayîş. Komele, dezgeh û sazîyên Kurdî vera enê helwest/vindertişê wezaretîye de razînêbîyayişê xwu nawit û vatê wezareta perwerdeyî bi enê bire/biryarê heqaretêko pîl şarê ma rê kerdo.
Serra 2012î de tirkiya de qanûnê dersê weçinitî vejîya. Ê tarîxî ra nata ziwanê kurdî wendegehan de sey dersa weçinitî ameyo qebûl kerdiş. Badê ke ziwanê Kurdî bî dersa weçinitî, dewlet her serre di- hîrê Mamosteyê Kurdî tayîn keno. Labelê enê seranê peyênan de seba ke dewlet hîna zaf mamosteyî Kurdî tayîn bikero, hetê Kurdan ra zaf xebatî ameyêne kerdiş. Bi taybet/arizî zî wextê prosesê dersa weçinitî de hetê partî, komele û sazîyan ra seba ke ziwanê Kurdî bibo ziwanê perwerdeyî zaf çalakîyê sey mîtîng, aheng, panel, kombîyayîş ameyê kerdiş.
Şar û hetê Kurdî enê çalakiyan de seba heqêxo yê ziwanî vengê xwu berz kerdê. Netîceya çalakiyan de emser 34.242 wendekaran, dersa Kurdî weçîna. Înan ra nêzdîyê 8000 'î dersa kirdkî weçînê, yê binê zî dersa kurmanckî weçînê. Goreyê enê hûmaran ganî wezaretî tewrî kemî 250-300 mamosteyê Kurdî tayîn bikerdêne. La hikumeta tirkiya seba hende/ewqas wendekarê Kurd ke dersa Kurdî weçînay tenya 10 mamosteyî tayîn kerdî. Yanê hikûmet yasa û qanûnê ke bi xwu viraştê nêano ca. Çimkî qanûn vano ke her wendegeh de eke 10 wendekarî dersêk biweçino, do ê wendegehî de perwerde do bêra dayîş. Raşta ci 10 mamoseyî seba şarê Kurd zaf kemî yê, çimkî nê welatî de 25 mîlyonan ra veşêr /zêdî Kurdî ciwîyenê.
Wezareta perwerdeyî ya tirkîya serra par seba dersa Kurdî 50 mamosteyê Kurdî tayîn kerdbî, nînan ra 15 tenî seba zarawaya Kirdkî û 35 tenî zî semedê zarawaya kurmanckî tayîn kerdê. Raşta ci raya yewina ke hikumet hende zaf (goreyê seranê verênan) mamoste tayîn kerdê. Emserr wendekarê Kurdî goreyê serra par hîna zêdî/vêşî dersa Kurdî weçîna labelê çi heyfo ke wezereta perwerdeyê serra par ra hîna kemî mamosteyê Kurdî tayîn kerdê.
Gelo Hikûmet çi rê Serra Par Hîna Zaf Mamosteyê Kurdî Tayîn Kerdê?
Raşta ci verpersa na perse zaf zehmet nîya. Seke şima zî zanenê serra par (2023) tirkiya de weçînayişê pêroyî estbi, ena ray hikumetê tirkîya seba Kurdan bixapîno û vengê/reyê bigîrê serra par hende mamosteyî tayîn kerdê. An eke serra par weçînayîş nêbiyîne hikumetê tirkîya hende mamosteyî tayîn nêkerdêne. Yanê raşta ci armanca dewleta tirkiya Ziwanê Kurdî nîyo, tenya xapînayîşê Kurdan o, xwu ra dewleta tirkiya tarîx ra nata çi rey fek enê polîtîkayanê xwu yê qirêj/pîs vera nêda.
Heto bîn ra wezereta perwerdeyê semedê ziwanê Almankî 288, semedê ziwanê Erebkî 262 û semedê ziwanê Îngilîzkî zî 968 mamoste tayîn kerdê. Gelo enê welatî de hûmareya Alman û Ereban û Îngilîzan Kurdan re vêşî ya? Gelo ma Kurd û tirkan pîya enê welat nêviraştbî ? Ena ray çirê ziwanê şarê xerîb wendegehan de serbest o la yê ma Kurdan qedexe yo ? Raşta ci dewleta tirkîya Kurdan sey şarê xwu nêvînenê, eke bidîyêne çi rey Kurdan perwerdeya ziwanê kurdî ra mehrum veranêdayêne.
Gelo Çirê Tirkîya Ziwanê Kurdî Xwu Rê Sey Gef Vîneno
Ziwanê Kurdî ziwanêko kehen û dewlemend o, seba aye zî dewleta tîrkîya ziwanê ma ra zaf terseno û estbîyayişê ziwanê ma zî xwu rê sey gefêko pîl vîneno.
Dewleta tirkîya se serrî yo ke seba Kurdan asîmîle bikero bi heme derfet û hêza xwu xebitîna. Asîmîlasyon zî heme cayanê/hetê dinya de sey sucêko zaf pîl yeno qebûl kerdiş.
Heto bîn ra gama ke Ewrûpa de semedê heqê Kurdan kombîyayîş û konferans virazeno îdarekarê tirkîya vanê ke, ma semedê Kurdan zanîngeh de beşa ziwanê kurdî akerd û reyna wendegehê seretayî de zî kam ke biwazo eşkeno bi ziwanê Kurdî perwerde bibo. La heto bîn ra zî gama ke wendekarê Kurd dersa Kurdî weçînenê, dewleta tirk mamosteyên Kurdî tayîn nêkeno. Tirkîya wazeno bi enê sîyaseta xwu yê diri dewletanê rojavayî bixapnê û înan rê bivajê ke ma heme heqê Kurdan dayê înan. Yanê vateyê ke pîlanê ma seserre verê cû derheqê tirkan de vatêne hîna zî nêvuryayo, raşta ci hema zî "bextê romê çin o".
Ziwanê ma ayetî Homayî ra yo, ê yê ke ziwanê ma nêşinasneno û înkar keno, Homay zî nêşinasneno û înkar keno. Ena ray wa dagikerdox û munafîq baş bizanê heta ke ma biresê heqê xwu tekoşîna ma do vera înan de do bê vindertiş dewam bikero.
09.05.2024 / Mêrdîn
E-maîl: [email protected]
