FIRAT ŞÎN
Zazakî, ziwano ke tewr zêde Tirkîya de, mintiqaya Anatolya Mîyanêne û Rojhelatî de yeno qiseykerdiş. Na lehçeya ke sey kirdkî, dimilkî yan zî dimilî zî yena namekerdiş, bi taybetî çend bajaran de hîna zaf qisey bena.
Amed (Dîyarbekir)
Amed, hetê hûmara kesê ke tede zazakî qisey kenê ra, cayê ke tede zazakî tewr zêde yena qiseykerdiş o. Bi taybetî qezayanê Licê, Pasûr (Kulp), Hênî (Hani), Pîran (Dicle), Çermûg (Çermik) û Çinar de zazakî zaf yena qiseykerdiş. Şarê nê qezayan zafane zazakî qisey keno.
Çewlîg (Bingöl)
Çewlîg, yew bajar o ke tede zazakî sey ziwanê dayîke yena qiseykerdiş o. Nêzdîyê hemê qezayan de zazakî zerreyê keyeyan û cayê umûmîyan de, ziwanê rojaneyîn o. Çewlîg, merkezê kulturê zazayan ra yew o.
Xarpêt (Elazığ)
Xarpêt de, bi taybetî qezayanê Pali, Maden, Sivêrek û Kovancîyan de zazakî ziwanê dayîke yo. Bajarê Xarpêtî bi xo de zazakî hetê şaristanî ra ziwanêko muhîm o. Tayê dewan de, zazakî hetanî ewro ziwanê pêroyî yo.
Dêrsim (Tunceli)
Dêrsim, sey bajarêko ke tede zazakî bi taybetî û bi zafanî yena qiseykerdiş, namdar o. Hetê kulturî û folklorîkî ra, Dêrsim cayêko nîyanên o ke zazakî tede cayêko xasin gêna. Dêrsim de bajar bi xo zî tede hemê qezayan de zazakî yena qisey kerdiş.
Cayê Bînî
Nê çar bajaran ra teber, zafê dewan û qezayanê Sêwregi, Erxenî, Çêrmûge, Mûş, Bêdlîs (Bitlis), Sêrt, Adileman, Erzingan û Wan de zî zazakî yena qiseykerdiş. Zaf zazayî nê serranê peyênan de koçê bajarê girdî sey Stenbol, Anqara, Îzmîr û Edene kerdî û ê cayan de zî zazakî qisey kenê.
Zaf cayan de zazakî sey ziwanê keyeyî, folklorîkî û kulturî dewam kena. Heta ke hem bajaran de hem zî welat ra teber ekolî û weşanxaneyî estê ke zazakî ser o xebitîyenê. Nê cayê ke ma cor de va, ê cayê muhîmî yê ke înan de zazakî qiseykerdiş dewam keno û , zazakî sey ziwanê rojaneyî û kulturî ca gêna.
