Ozcan Yılmaz

Nê seran ê peyên welat de fenomenode tamase pêda bîyo. Avrûpa ra, Estemol yan sûkûnê ma ra milet sono dewû de, Mamekîye de, Qisle de… kokimû qeyd keno û şebekeyûn ê îçtîmayû (Twitter, Facebook, Instagram, TikTok…) ser ro keno vila!

Tabî verecu aynen je besmeleya misilmanû ju qesa kilîşe vane: “zonê ma zonê Xizirî yo, hardê ma hard o dewres o, UNESCOyî ra gore zonê ma merdene der o, her tayr zonê xo de waneno…”. Ge-gane kî nê kilîşe binê qeydî de, fon de daîma vêrene ra. 

Telefon cene, kokimû ver de vindene. Ci ra tirkî vane “hala kirmanckî çîye vace, hala 38 ser o çîye vace, hala zazakî milqî bike…”. 

Kokimî kî hetê ra xatirê nînû nêsiknene, hete ra kî bene sa ke  cencû de qeseyî bikere…rol o ke do ci qewil kene. Taye xêrqewilî kî rolê xo henî kaykene ke ti vana xora verê kamera de, yan kî Yeşîlçam de bîye pîl!

                                                   

Ama atmosferode henî tamase pêda beno ke însan nêzoneno ke se vaco. Hayleme, hûrhûrit, zingîye-tingîye, vengê hûyayîsî, vengê kûxayîsî, bervîsê domonû…
Kokim ê feqîrî çîye vane ama ne kes gos dano ci, ne kes meraq keno, vatena kokimû kî wertê na cûrcûna û şamata de zor û bela hesnîna. Ama ê yê ke pers û qeyd kene hûyîne, “ha-ha-ha, kî-kî-kî” vane devam kene. 

Taye kî zerê mîkrofonî de vane “fis-fis-fis hûyîne ti vana xora efektê hûyayîsê fîlmûnê Amerîkan o (Laff Box). Hetê ra kokimû tizz kene (provoke kene), hetê ra cencû temeyî kene. Mesela ju vîdeo de ju kokime ra vane “hala reye kincûnê naye de nîyade, endî vete este ra xo doşî! Hala nîyade her cayê xo tede oseno…”.  Cencû rakî vane “nîya vace, henî vace, so vira rê kûye…”. A kokime kî çuya xo kuna qineste çeneke de, kena ke timonû ci ra bijero, sepete milqî kî kena… her kes hûyîno… ju yo bîn de “torne dêka xo ra vana ez diganî ne, ama nêzonen kamî ra pê mendne”. Kokime kî ci rê envayî çeşît milqî nexir kena. Milqî yê henenî yê ke însan nêşîkîno gos do, nûtqê însanî cerîno! Ama hayleme, hûrhûrit hûyîne. Însan ça nîya xo serevde û gostarme bikero ? 
Vane korî ra vato “no çimê to kamî vet? Vato mi xo bi xo vet! Vato heww coka honde xorî veto!”. Tam bîyo fênda nînû! 

Nê qeydû Whattsap, Twitter, Instagram, Youtube… ser o kene vila. Oncîya kî kes gos nêdano, teyna nîyadane. Tede milqî ke bî Like kene, ju Smiley kene bin ra…

Se vajîme? Xizir însanî sas mekero, eke sas keno kî kas mekero! 

Roze nînû ra ju kî sono bi Mamekîye ke kokimû de reportaj bikero, kirmanckî çîye qeyd bikero, zonê ma bixelesno… 
Mêrik xeyle fetelîno ama raste kesede kokimî nêno. Kotî bêro ke, towa kokimî mendî! Zofe teneyî na hale (pandemî) de merdî. Ê yê ke mende ê kî nêşîkîne daîma bêre zerê sûke de bifetelîye, germê amnonî kî cirmê serî (cabasi)!

Kesî ke nêvîneno dormê xo de pers keno. Ju ci ra vano “General Zeng esto. So tey qeseyî bike. Hem zonê ma qeseyî keno hem kî wes milqî keno. Wule qet towayê to, ma û pîyê to nêverdano”.

Mêrik sono fetelîno, Generalî keno saye. Axirî Zuzaqê Hunerî de raste ci beno. Ver bi Generalî sono ke xo naskerdene do. General desinde vano “hala çîye perû bide mi”. Perûnê xo ceno keno cebê xo. Lacek kamera telefonî keno ra, bi tirkî ju entroduksîyon keno “ameyî me bi hardê dewresî, zonê ma zonê Xizirî yo, UNESCO…”.
Cerono ra Generalî vano “fikrê to çiko, se vana?”.

General sas beno maneno. Vano “ya Xizir, nêro ez vacî kutikî qedîye endî herû ane îta verdane ra. No herê kotî yo, kotî ra ardo îta verdo ra?” Vano “ti vana amo emrê Haqî dekerneno mi wazeno, vano fikrê to çiko?”.

Lacek oncîya vano “hard o dewres, zonê ma zonê Xizirî yo, UNESCO…”.
Qaydî kune ra Generalî ser. Vano “sima bi o hard kuye! Hard o dewres, hard o dewres, ma ça sone Estemol, Edene, Anqara? Sere de reye yene fekê xo kene ra vane dewres o, dewres o… Na Mamekîye binê lingû de, binê çop, qilêr û qefçilîye de sona”. Vano “ero ma şîyene Golê Çetû ra awa ardene pê sit amê kerdene. Milet Almanya ra, Amerî ka ra amene na aw a bimbareke simitene, xo de berdene dêne ma û pîyê xo, domonûnê xo, nêwesî bîyene wes, seqetî wustene ra fetelîyene… Fekê xo kerd ra vane dewres o, çopê xo, pilastîk û qefçilîya xo kî ercene ci sone!”. 

Ju genc do het ra vano “General milqî bike milqî, nê yê ke şîye tever milqî ra has kene”.

General gos ro ci nênano qesa xo devam keno. Vano “Xizir belayê xo de sima nêdo, nêro ma eke zonê Xizirî yo sima ça qeseyî nêkene? Xizirî zonê sima birno, aqilê sima gureto, se kerdo! Sima ancax vire vire bikere tirkî qeseyî bikere. Sima rê henî bîyo şîren ke helmê ke eyî ondêrî qeseyî mekerê zonê sima sima fek de moseno beno birbang”. 

Mordemê vano “General Haqî ra biterse, sepete van ama sepet çiko ke, to qamyone qeseyî vatî! Endî milqîye kî bike da, lacek xerîbîye ra amo gunek o!”.

Lacek o reportaj kerdox kî o sire de qalê UNESCOyî keno “vano UNESCOyî ra gore zonê ma…”.
Hona qesa xo nêqedena ke General qayde kuno vano “nêro ma û pîyê to to de zonê ma qeseyî nêkerdo ti nêzonena, îlahî UNESCO bêro no halê to to ra vaco!”. Nika ez ke îta çikê pîyê to, çikê maya to vajî hata ke UNESCOyî ra mehesne îman nêbena!”. Sima xora  je ziqnawitî* fekê xo ra bikere UNESCOyî ser ro vinde rê…”. Vano “mi de o fek …ye”. 

Her kes sa beno, hayleme hûrhûrit, tezahûrat keno. Lacek kî mirodê xo keno, qeydê Generalî keno vila. Milet kî zof pê qayil beno û Like keno. Bin de kî nusnene vane “zonê ma zonê Xizirî yo, hardê ma dewres o, hardê jîyar û dîyarû…” nusnene kene vila ama kes nêvano rîyê ma sipe wo yan kî şîya wo”!

*Ziqnawit: leyîrê mîrçike wo ke halen de fekê xo keno ra fekê mîrçike ra werd weno.