Mehmed Olmez
Seba cuya însanan adir cayêkê zaf muhîmî de yo û keşfê adirî zî raverşîyayîşê însanan rê bîyo rayîrêko zaf asan û krîtîk. Nika ma bivînê ke însanan pê adirî se kerdo?
Însanan verê, pê werdê xo pewto û hîna zaf rehet hemilnayo û tira hîna rehet enerjî girewto ke hetê weşî û aqilî ra zî xo pê aver berdo. Û sewbîna zî adirî wina kerdo ke însanî hîna rehet xo serd û tarîyî ra bipawê, xoverdayîş û seydwanîya însanan de zî adir bîyo hetkar.
Germîya adirî îmkan dayo ke însanan pê adirî çekan bivirazê û hîna rehet xo biresnê werd û enerjîyî.
Wexto ke însanî eşkîyayî asin û metalan bihelnê û şekil bidê ci, helbet pê adirî kerdo ke no seba cuye û averberdişî merdimîye çîyêko zaf muhîm o. No helnayîşê asin û metalan destur dayo ke eserê asinênî bêrê afirnayene û însanî zanayîşanê xo bi însananê bînan pare bikerê. Û sewbîna seba viraştişê seramîkan zî reyna adir çîyêko sereke û kilît o.
Hetê kulturî ra zî keşfê adirî, rayîr mojnayo ke însanî mabênê xo de zanayîş û tecrubeyanê xo yewnînan rê vila bikerê û hetê sosyalî ra bibê heywanê sosyalî û no zî seba evulusyonê(evrîm) medenîyatan faktorêko krîtîk o.
Seba cuya însanan keşfê adirî, ma eşkenê vajê ke çîyêko tewr muhîm o. Wexto ke adir sey yew çimeyê enerjîyî ame xebitnayene, hetê kultur û teknolojî ra bi hezaran feydeyê xo bîyî û hema zî benê.
Eke bi hewayêk adir nêameyêne keşfkerdene, o wext do hetê endustrîyî ra zî hema-hema qet çîyêk do nêbîyêne.
Baş o ke adir est o.
